ဇြန္မုိး - ျမန္မာျပည္သို႔ေပးစာ - ေရာမျပည္ ေရာက္ခဲ့ရင္

ဇြန္မုိး  - ျမန္မာျပည္သို႔ေပးစာ - ေရာမျပည္ ေရာက္ခဲ့ရင္

(မိုုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၅

၂၀၁၄ ဒီဇင္ဘာလတစ္လလံုး မင္းတို႔ဆီ စာမေရးႏိုင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ တခါတေလေတာ့ ေရႊရီ၊ ေက်ာ္ထင္၊ ဝင္းေဆြတို႔နဲ႔ေတာ့ Viber နဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္ေျခေပးရရင္ေတာ့ ႏွစ္ကုန္မွာ တသက္လံုး သင္ယူေလ့လာမယ္ (Lifelong learning) ခံယူခ်က္နဲ႔ ယူထားတဲ့ Online အတန္းေတြအတြက္ စာေမးပြဲေတြေျဖရ၊  စာတမ္းေတြ ေရးတင္ေနရတာရယ္။ အလုပ္မွာလည္း ႏွစ္ခ်ဳပ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကို လက္စသတ္ေနတာရယ္။ ၿပီးေတာ့ မလုပ္မျဖစ္ ႏွမ္းဝင္ျဖဴးရတဲ့ ရပ္ေရးရြာေရး သာေရးနာေရးကိစၥေတြနဲ႔ ရႈပ္ေနတာေၾကာင့္ အားလံုးကို အခ်ိန္ေပးၿပီး စာမေရးႏုိင္၊ ဖုန္းမေခၚႏိုင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒီလို ဆင္ေျခေပးလို႔ နားလည္ခြင့္လြတ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ကဲ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ေရးတဲ့စာဆိုေတာ့ မင္းတို႔အားလံုး နဲ႔ ေရႊႏိုင္ငံသူႏုိင္ငံသားေတြ ႏွစ္သစ္မွာ ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ဒီစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ခု ႀကိဳတင္ေျပာခ်င္တာက ဒီစာက နည္းနည္းေတာ့ရွည္တယ္။ အဓိက ေျပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ေရးရင္နဲ႔ ေျပာျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ထည့္ေျပာျဖစ္ေတာ့ ေပရွည္သြားတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မင္းတို႔လည္း အခ်ိန္ေပးၿပီး ဖတ္ၾကည့္ပါ။ ေျပာမယ္ဆိုရင္ တစ္လနီးပါး စာမလာ အေၾကာင္းမၾကားဆိုေတာ့ အခု တဝႀကီးဖတ္ေပါ့။

မႏွစ္ ၂၀၁၄ ခရစ္စမတ္ နဲ႔ ႏွစ္သစ္ကူး ရက္ရွည္ရံုးပိတ္ရက္ေတြမွာ ဘယ္မွ မသြားျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ပံုမွန္အတိုင္းေတာ့ ရက္ရွည္အားလပ္ရက္ေတြမွာ ဟုိသြားဒီသြား လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒီတခါေတာ့ အိမ္မွာေနၿပီး ေကာင္းေကာင္းနား၊ စာဖတ္စာေရး လုပ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ငါ့ရဲ ႔အားခ်ိန္ကို ေခ်ာင္းေနတဲ့  ရပ္ကြက္ထဲက အသိမိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က သူ႔ေယာက်္ားကို ကားေမာင္းသင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိတာနဲ႔ စိတ္ကူးအစီအစဥ္ေတြ ပ်က္ခဲ့ရတယ္။ ဒီ ကားေမာင္းသင္ေပးရတဲ့ကိစၥကလဲ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အုန္းပင္တက္လက္မွတ္ ရထားသလိုပါ။ ထစ္ကနဲဆို ရပ္ထဲရြာထဲကလူေတြက သူတုိ႔ေသြးသားခ်င္းေတြကို ကားေမာင္းသင္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတတ္ၾကတယ္။ မင္းတို႔ ၾကားဖူးသလားေတာ့ မသိဘူး။ ေယာက်္ားက မိန္းမကို ကားေမာင္းသင္ေပးတဲ့အခါ စိတ္မရွည္၊ ေအာ္ေငါက္စကားမ်ား ရန္ျဖစ္ၿပီး လင္မယားေတြ ကြဲၿပဲၾကတယ္လို႔ အေမရိကန္ေတြက ဟာသေျပာၾကတယ္။ အဲဒါေတာ့ တကယ္အမွန္ ဘယ္ေယာက်္ားမွ ကိုယ့္မိန္းမကို ကားေမာင္းသင္ေပးတာ မေတြ႔ဖူးဘူး။ ဒို႔ဗမာစကားမွာေတာ့ မိသားစုအေရး၊ လင္မယားၾကား ဝင္မပါနဲ႔ဆိုေပမယ့္ ဒီကိစၥကိုေတာ့ ၾကားဝင္ေျဖရွင္းေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတတ္ၾကတယ္။

တကယ္ေတာ့ ငါက ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ပံုခ်ဲ ႔ၿပီး ကားေမာင္းသင္ေပးရတယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ အခုမွ ကားစေမာင္းတဲ့ အေမာင္းသင္ ေမာင္းတဲ့ကားကို ေဘးကအေဖာ္ လိုက္စီးတဲ့အလုပ္။ စိတ္လႈပ္ရွား ရင္တထိတ္ထိတ္နဲ႔ အမွားလုပ္တတ္တဲ့ ကားေမာင္းေနသူကို အားေပးစကားေျပာဆိုၿပီး၊ ေလေျပေလးနဲ႔ ကားစက္ႏိႈး၊ ဂီယာထိုး၊ အရွိန္ေလွ်ာ့ ေျဖးေျဖးေမာင္း၊ အရွိန္တင္ သြက္သြက္ေလးေမာင္း၊ ေရွ ႔မွာမီးပြိဳင့္ မီးဝါေနတယ္ အရွိန္ေလွ်ာ့၊ မီးနီမွာ ရပ္၊ မီးစိမ္းၿပီ သြား၊ ဘယ္ေကြ႔ညာေကြ႔၊ မီးအခ်က္ျပ၊ ေရွ ႔ကားေနာက္ကားၾကည့္၊ ေရွ ႔နားမွာရပ္၊ ေနာက္ဆုတ္ ဘာညာေျပာဆိုတဲ့ အလုပ္ပါ။  ဒီလို စိတ္ေအးလက္ေအး၊ စိတ္ရွည္လက္ရွည္၊ အခ်ိန္ေပးၿပီး သင္ေပးႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေၾကာင့္ ကားေမာင္းေလ့က်င့္ေပးဖို႔၊ ေဘးကလိုက္ထိုင္ေပးဖို႔၊ ေျပာျပေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခံရေတာ့တယ္။ ဒီရဲ ႔ ဥပေဒတစ္ခုက သင္ေမာင္းလိုင္စင္နဲ႔ ကားေမာင္းေလ့က်င့္သူေဘးမွာ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ရွိသူ တဦးတေယာက္ပါမွ ကားေမာင္း ေလ့က်င့္ႏိုင္တယ္။ 

ဒီႏိုင္ငံမွာ ကားေမာင္းလိုင္စင္ရဖို႔ ပံုမွန္အားျဖင့္ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ ေက်ာ္ျဖတ္ရတယ္။ ပထမအဆင့္က သင္ေမာင္းလိုင္စင္ (Learner Permit) အတြက္ လမ္းစည္းကမ္း၊ ယာဥ္စည္းကမ္း လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြကို လိုင္စင္ဌာနက တရားဝင္ထုတ္ထားတဲ့ လမ္းညႊန္စာအုပ္ကို ဖတ္မွတ္ၿပီး၊ ေရးေျဖစာေမးပြဲကို လုိင္စင္ရံုးေတြမွာ ေျဖဆိုရတယ္။ အဂၤလိပ္စကား မကၽြမ္းက်င္ အားနည္းတဲ့သူေတြအတြက္ အဆင္ေျပေအာင္လို႔ သက္ဆိုင္ရာဘာသာစကားနဲ႔ ေျဖဆိုႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားတယ္။ ျမန္မာဘာသာစကားနဲ႔ ျမန္မာလူဦးေရမ်ားတဲ့ ၿမိဳ ႔ေတြမွာ ေျဖဆုိႏိုင္တယ္။ ေမးတဲ့ေမးခြန္းရဲ ႔ ၉၀-၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အေျဖမွန္ေျဖဆိုႏုိင္မွ သင္ေမာင္းလုိင္စင္ ရတယ္။ သင္ေမာင္းလိုင္စင္ က ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ ေျဖဆိုဖို႔အတြက္ ကားေမာင္းက်င့္၊ ေလ့က်င့္ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ျဖစ္တယ္။ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ရက္အခ်ိန္ကာလ ျပည္နယ္အလိုက္ ကြဲျပားမႈရွိတယ္။ တခ်ဳိ ႔ျပည္နယ္ေတြမွာ တရားဝင္ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ ယာဥ္ေမာင္းသင္တန္းေက်ာင္းတက္ၿပီး ေလ့က်င့္သင္ယူမႈေတြ လုပ္ရတယ္။ ျပည္နယ္ၿမိဳ ႔ရြာအႏံွမွာ ကားလိုင္စင္ရံုးေတြရွိၿပီး တပတ္မွာ (၆) ရက္ဖြင့္ကာ အခ်ိန္ျပည့္ ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ တႏိုင္ငံလံုးမွာ ကားလိုင္စင္ရံုးႀကီး တရံုးတည္းရွိတဲ့ ေရႊျပည္မွာလို ဘာဖုိးညာဖိုးေတြ ေပးကမ္းရ၊ ဟိုမဒီမ လုပ္စရာမလိုဘူး။ သင္ေမာင္းလိုင္စင္ကို အသက္ (၁၆) ႏွစ္ျပည့္ရင္ မိဘအုပ္ထိန္းသူ ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္တယ္။

သင္ေမာင္းလိုင္စင္နဲ႔ အခ်ိန္ေပးေလ့က်င့္ၿပီး အဆင္သင့္ျဖစ္ရင္ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္အတြက္ ေမာင္းေျဖ စာေမးပြဲ ေျဖဆိုႏိုင္တယ္။ ကားေမာင္းကၽြမ္းက်င္မႈကို စစ္ေဆးသူဆရာက ေဘးကထိုင္ၿပီး ၿမိဳ ႔အတြင္း လမ္းက်ဥ္းလမ္းမေတြေပၚမွာ တလမ္းဝင္တလမ္းထြက္၊ ေျဖးေျဖးေမာင္းရတဲ့ေနရာ၊ ျမန္ျမန္ေမာင္းရတဲ့ေနရာ၊ ရပ္ရမယ့္ေနရာ၊ မီးပြိဳင့္ေတြကုို ျဖတ္ေမာင္းခိုင္းၿပီး မီးဝါမွာ အရွိန္ေလွ်ာ့ ရပ္လား၊ မီးနီကိုရပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္လား၊ မီးစိမ္းမွာ ပံုမွန္အရွိန္နဲ႔ထြက္လား၊ ရပ္ရမယ့္ေနရာ (stop sign) လမ္းစံုမွာ ရပ္လား၊ အရွိန္ေလွ်ာ့ရမယ္ေနရာ ေက်ာင္းေရွ ႔၊ ေဆးရံုေရွ ႔ေတြမွာ အရွိန္ေလွ်ာ့လား၊ ဘယ္ေကြ႔ညာေကြ႔အတြက္ မီးအခ်က္ျပလား။ ေနာက္ၾကည့္မွန္ကေန ကားအေက်ာ္အတက္ အသြားအလာကို ၾကည့္လား စတဲ့ အေျခခံလိုက္နာရမယ့္ ယာဥ္စည္းကမ္း လမ္းစည္းကမ္းေတြကို လိုက္နာေမာင္းႏွင္းသလားကို ၾကည့္ၿပီး အမွတ္ေပးတယ္။ အဲဒီမွာ အမွားေတြလုပ္ ခ်ဳိးေဖာက္ရင္ လိုင္စင္ရံုးကို ျပန္ေမာင္းခိုင္းၿပီး ေမာင္းေျဖက်ေၾကာင္း ေျပာျပၿပီး၊ ထပ္မံႀကိဳးစားေလ့က်င့္ဖုိ႔၊ ျပန္ေျဖဖို႔ ေျပာဆုိရွင္းျပတယ္။ လမ္းေပၚေမာင္းတာ အကုန္အဆင္ေျပ၊ အမွားအယြင္းမရွိရင္ ကားရပ္ေနရာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းအတြင္းကို ေမာင္းဝင္ၿပီး ရပ္ႏိုင္လား။ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ၿပီး ကားႏွစ္စီးၾကားထဲ ေမာင္းဝင္ႏုိင္လားစတဲ့ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ေတြကို စစ္ေဆးတတ္တယ္။ အားလံုး မမွားမယြင္း ေမာင္းျပေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ လိုင္စင္ရတာေပါ့။ တခ်ဳိ ႔ေတာ့ ျပင္ဆင္ေလ့က်င့္ၿပီးေျဖေတာ့ တႀကိမ္တည္းနဲ႔ေအာင္ၿပီး လိုင္စင္ရတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေတာ့ စိုးရိမ္မႈ၊ ေျခေခ်ာ္လက္ေခ်ာ္ အမွားလုပ္မိလို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္ေျဖရတာေတြရွိတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ရက္ခ်ိန္းျပန္ယူၿပီး မေအာင္မခ်င္း ေျဖဆုိႏုိင္တယ္။ ငါ ညံ့လုိ႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ငါ လိုက္ထိုင္ၾကည့္ေပးတဲ့ တခ်ဳိ ႔အကိုအမေတြ တႏွစ္နီးပါးေလာက္ အႀကိမ္မ်ားစြာ မေလွ်ာ့ဇြဲနဲ႔ ေျဖဆိုၿပီးမွ လိုင္စင္ရၾကတယ္။

မင္းတို႔ သိတဲ့အတုိင္း ဒီေန႔ ေအာတိုဂီယာထိုးကားကို ေမာင္းတတ္ဖို႔ သိပ္မခက္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီမွာေတာ့ လိုက္နာရတဲ့ တင္းၾကပ္တဲ့ ဥပေဒစည္းကမ္းေတြက အလြန္မ်ားတယ္။ ပထမဦးဆံုး ကားေမာင္းဖို႔ တရားဝင္ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ရဖို႔ အရင္လုပ္ရတယ္။ လိုင္စင္ရရင္ ကိုယ္ေမာင္းမယ့္ကား ကိုယ့္ကားအတြက္ အာမခံေၾကး ဝယ္ရတယ္။ ယာဥ္တိုက္မႈ ျဖစ္တဲ့အခါေျဖရွင္းဖို႔၊ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ေပးဖို႔ရဖို႔အတြက္ အာမခံကို မဝယ္မေနရ ထားရွိရတယ္။ ၿပီးရင္ လိုင္စင္ေျဖတုန္းက ဖတ္မွတ္ထားတဲ့ အေျခခံ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းေတြကို လိုက္နာေမာင္းႏွင္းဖို႔ လိုတယ္။ ဒီမွာက ရဲက ခရာမႈတ္ အႀကံအဖန္လုပ္ မဖမ္းဘူး။ ဒါေပမဲ့ စည္းကမ္းေဖာက္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ အရွိန္နဲ႔ ေမာင္းရမယ့္ေနရာမယ့္ အျမန္ေမာင္းတာ၊ အေႏွးေမာင္းတာဆုိရင္ေတာ့ ဖမ္းဆီးခံရမယ္။ တားဆီးဖမ္းဆီးတဲ့အခါ “ဆရာရယ္ မလုပ္ပါနဲ႔၊ ဒီမွာ ဆရာအတြက္ဆိုၿပီး” လာဘ္ထိုးေပးကမ္းလို႔ မရဘူး။ လုပ္မိရင္ေတာ့ အမႈတစ္မႈ ထပ္တိုးမယ္။

အဆိုးဆံုးက တားဆီးအဖမ္းခံရတဲ့အခ်ိန္ အရက္ေသစာ ေသာက္စားထားတာ၊ ေသာက္ထားတဲ့ အဖံုးဖြင့္ အရက္ပုလင္း၊ ဘူးခြံေတြ ကားထဲမွာရွိေနရင္။ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးဝါးသံုးစြဲထားတာ၊ တရားမဝင္ ေဆးဝါးေတြ ကားထဲမွာ ရွိေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ အမႈႀကီးတာေပါ့။ အရက္ေသာက္ထားတယ္ဆိုရင္ ကားေပၚက ဆင္းခိုင္းၿပီး ဘယ္ေလာက္ ေသာက္ထားသလဲဆိုတာကို စစ္ေဆးတယ္။ ဒီက ရဲေတြဆီမွာ အရက္ေရခ်ိန္ စစ္ေဆးတုိင္းတာတဲ့ စက္ကေလးေတြပါတယ္။ အဲဒါေလးကို ပါးစပ္ထဲထည့္ၿပီး မႈတ္ခိုင္းတယ္။ အရက္ေသာက္ႏႈန္း သတ္မွတ္ထားတာထက္ ေက်ာ္လြန္ရင္ ဖမ္းဆီးအေရးယူ၊ ဒဏ္ေငြရိုက္တယ္။ ေနာက္ စစ္ေဆးတဲ့ ပံုစံတမ်ဳိးက ကတၱရာလမ္း မ်ဥ္းေျဖာင့္ေပၚအတိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ခိုင္းတယ္။ ေနာက္ တျခားနည္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သိတဲ့အတုိင္း ဒို႔မဟာလူသားေတြက ဒီေလာက္ တားျမစ္ပိတ္ပင္၊  စည္းက်ပ္ထားတဲ့ၾကားက ေသာက္စားမူးယစ္ၿပီး ေမာင္းရမ္းၾကေတာ့ တႏွစ္ကို ဒီငမူးေတြေၾကာင့္ ကားတိုက္မႈေတြျဖစ္ၿပီး လူ႔အသက္ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ဆံုးရႈံးၾကတယ္။

ေျပာခဲ့သလို ရဲက တားျမစ္ဖမ္းဆီးၿပီး ဒဏ္ေငြေဆာင္ဖို႔ လက္မွတ္ေပးရင္ ဒဏ္ေငြေဆာင္ရမယ့္ ရက္မတိုင္ခင္ အြန္လိုင္း၊ ဖုန္းဆက္၊ စာတိုက္ကေန ဒဏ္ေငြေပးေဆာင္ႏုိင္သလို၊ ဒဏ္ေငြေဆာင္ရမယ့္ေန႔၊ တရားရံုးခ်ိန္ထားတဲ့ေန႔မွာ တရားရံုးကိုသြားၿပီး မိမိ မမွားေၾကာင္း၊ ဆင္ေျခဆင္လက္ အက်ဳိးအေၾကာင္းနဲ႔ ေလွ်ာက္လဲႏိုင္တယ္။ အဲဒီေန႔မွာ အကယ္၍ ကိုယ့္ကို ဖမ္းဆီးတဲ့ရဲ အေၾကာင္းအမ်ုိးမ်ုိးေၾကာင့္ တရားရံုးကို မေရာက္လာခဲ့ရင္ အဲဒီဒဏ္ေၾကးေငြကို ေပးေဆာင္စရာ မလိုဘူး။ ဒါေပမဲ့ မိမိအျပစ္က်ဴးလြန္မႈကေတာ့ ရဲမွတ္တမ္းထဲမွာ ရွိသြားၿပီး၊ ကားအာမခံေၾကးလည္း တိုးသြားတတ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တႀကိမ္ အဖမ္းခံရရင္ ရဲမွတ္တမ္းထဲမွာ အရင္ျပစ္မႈရွိေနေတာ့ အျပစ္ပိုႀကီး ျပႆနာ ပိုမ်ားတာေပါ့။ မူးၿပီးေမာင္းသလို ေနာက္ အထူးေရွာင္ရမွာက မီးနီျဖတ္ေမာင္းတာ၊ အရွိန္ေလွ်ာ့ေမာင္းရမယ့္ စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဆးရံုေရွ ႔ေတြမွာ အျမန္ေမာင္းတာ။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲဒီေနရာေတြမွာ ေအာ္တိုရိုက္တဲ့ ကင္မရာေတြ တပ္ထားၿပီး အျမန္ေမာင္းတဲ့ကားေတြကို ဓါတ္ပံုရိုက္ၿပီး ဒဏ္ေငြေပးေဆာင္ဖုိ႔ အိမ္ကိုစာတိုက္ကေန ရိုက္ထားတဲ့ ဓါတ္ပံုနဲ႔ ဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘယ္ေလာက္ အရွိန္ႏႈန္းနဲ႔ ေမာင္းသြားတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ပါတဲ့ စာပို႔ေပးတယ္။ ျပည္နယ္အလိုက္ ေပးေဆာင္ရတဲ့ ဒဏ္ေၾကးေငြႏႈန္းကေတာ့ မတူဘူးေပါ့။ ကိုယ္ကားေမာင္းေနပံု အမွတ္တရ ဓါတ္ပံုလိုခ်င္ရင္ေတာ့ ကင္မရာရွိတဲ့ေနရာေတြမွာ အျမန္သာေမာင္းၾကည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း စာတိုက္ကေန ဓါတ္ပံုရတာပဲ။

ေနာက္ အထူးလိုက္နာရတဲ့ စည္းကမ္းဥပေဒက ကားေမာင္းေနခ်ိန္ မီးနီမီးဝါေတြဖြင့္ ဥၾသဆြဲၿပီး မီးသတ္ကား၊ ေဆးရံုကား၊ ရဲကားေတြ ကိုယ့္ကားေရွ ႔ေနာက္က လာေနတယ္ဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္းေဘးကပ္၊ လမ္းေဘးထိုးရပ္ၿပီး သူတုိ႔အသြားအလာကို ဦးစားေပးရတယ္။ တို႔ေရႊျပည္မွာ မရွိတဲ့ အထူးျခားဆံုး လိုက္နာရတဲ့ ယာဥ္စည္းကမ္းက ေက်ာင္းဘတ္စ္ကားေတြ ရပ္ၿပီး ေက်ာင္းသူ/သားေတြကို အတင္းအခ် လုပ္ေနခ်ိန္ ဘယ္ကားမွ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး သြားခြင့္မရွိဘူး။ ေက်ာင္းဘတ္စ္ကားေဘးက “ရပ္” ဆိုင္ဘုတ္ကေလး ထုတ္တားထားရင္ ႏွစ္ဘက္ယာဥ္ေက်ာက ကားေတြအကုန္လံုး ရပ္ၿပီးေစာင့္ရတယ္။ ေနာက္တခုက အသုဘစ်ာပနာကို လိုက္လံပို႔ေဆာင္တဲ့ ယာဥ္တန္းကိုေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး မေမာင္းရဘူး။ အသုဘစ်ာပနာ လိုက္ပို႔ၾကတဲ့ ယာဥ္တန္းက အေရးေပၚ အခ်က္ျပမီးေတြဖြင့္ၿပီး မီးနီ၊ မီးဝါ မီးပိြဳင့္အားလံုးကို ျဖတ္ၿပီးေမာင္းႏိုင္တယ္။ သူတုိ႔သြားေနတဲ့ ယာဥ္လမ္းေၾကာင္းထဲကို ေရွ ႔ၾကားက ျဖတ္ဝင္ၿပီး ေမာင္းခြင့္မရွိဘူး။ 

အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ ရဲဖမ္းတဲ့ကိစၥကို ထပ္ျဖည့္ေျပာရရင္ ျမန္မာျပည္မွာလို မီးပိြဳင့္ေတြ၊ လမ္းစံုေတြမွာ ရဲဂိတ္ထိုးၿပီး ေစာင့္ဖမ္းတာမ်ဳိး မရွိဘူး။ ဒီမွာ လွည့္ကင္းရဲကားေတြက လမ္းေဘး တေနရာကေန ကားေမာင္းၾကမ္း၊ အရွိန္တင္ေမာင္းၾကတဲ့ ကားေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖမ္းၾကတာမ်ားတယ္။ သူတို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ေရွ ႔က ရမ္းကားေမာင္းသြားတဲ့အခါ၊ သကၤာမကင္း ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ေနာက္က လိုက္လာၿပီး အခ်က္ျပမီး ဥၾသသံေပးၿပီး လမ္းေဘးထိုးရပ္ခိုင္းတယ္။ အဲဒီအခါၾကရင္ ကားေမာင္းသူက ကားထဲမွာေနၿပီး လက္ႏွစ္ဖက္ကို ကားစတီယာေပၚမွာထားၿပီး ရဲအလာကို ေစာင့္ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဟိုႏိႈက္ဒီႏိႈက္၊ ဟိုရွာဒီရွာတာေတြ မလုပ္ရဘူး။ ကားအျပင္လက္ထုတ္တာ၊ လူထြက္တာေတြလည္း လံုးဝမလုပ္ရဘူး။ ဒီမွာက လူဆိုးလူေပေတြက ေသနတ္၊ လက္နက္ေတြ သယ္ေဆာင္သြားလာေတာ့ ဒီလိုလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ရဲ ပက္ပင္းတိုးရင္ သူတို႔တေတြရဲ ႔ ပစ္ခတ္မႈေတြရွိေတာ့၊ ရပ္ခိုင္းထားတုန္း ဟိုအိတ္ႏိႈက္ ဒီဟာထုတ္ လုပ္ေနရင္ ရဲက အထင္မွားၿပီး ပစ္ခတ္တတ္တယ္။ ဒီလို လက္နက္ကိုင္ လူဆိုးလူေပေတြရဲ ႔ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ တႏွစ္ကို ရဲ တစ္ရာနီးပါး ေသဆံုးၾကတယ္။

ဒီအခ်က္ကေတာ့ အေတာ္ေလး အႏၱရာယ္ရွိေတာ့ ကားေမာင္းသူအေနနဲ႔ အေတာ္သတိထားရတယ္။ ရဲ အမိန္႔မရမခ်င္း ပစၥည္းရွာတာ၊ အျပင္ထြက္တာမ်ဳိးေတြ မလုပ္ဖို႔ ေရွာင္ၾကဥ္ရတယ္။ ကိုယ္မွာ မေတာ္တဆ လမ္းစည္းကမ္း ခ်ုိးေဖာက္တာကလႊဲရင္ အရက္ေဆးဝါး ေသာက္စားထားျခင္း၊ လက္နက္ဘာညာ မရွိဘူးဆုိရင္ ဘာမွ ပူပန္ေၾကာက္စရာ မလိုဘူး။ အက်ုိးအေၾကာင္းရွင္းျပ၊ ေပးတဲ့ စာရြက္စာတမ္း၊ ဒဏ္ေငြေဆာင္ဖို႔ လက္ခံၿပီး ခရီးဆက္ႏိုင္တယ္။ ရဲအရာရွိက ဆူေငါက္တာ၊ ေငြေတာင္းတာ၊ ျပႆနာလုပ္တာ မရွိဘူး။ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဘာေၾကာင့္ တားျမစ္ဖမ္းဆီးရတာကို ရွင္းျပတတ္တယ္။ ကိုယ္ကလည္း ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ သိခ်င္တာေမး၊ ေျပာတာနားေထာင္၊ ေတာင္းတဲ့ စာရြက္စာတမ္း (လိုင္စင္၊ ကားမွတ္ပံုတင္) ျပ၊ ေပးတဲ့ ဒဏ္ေငြေပးေဆာင္ရမယ့္ စာရြက္စာတမ္းယူၿပီး ကိုယ့္ခရီး ကိုယ္ဆက္ႏိုင္တယ္။

မေတာ္တဆ ကိုယ့္ကားနဲ႔ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို တုိက္ခိုက္မႈျဖစ္ရင္ တိုက္ၿပီးေမာင္းေျပးရင္ လူသတ္မႈေျမာက္၊ အျပစ္အရမ္းႀကီးတယ္။ အေကာင္းဆံုးက ကားရပ္ၿပီး ရဲ၊ ေဆးရံု၊ မီးသတ္ကား (ဖုန္း ၉၁၁) ကို ဆက္သြယ္အေၾကာင္းၾကားၿပီး အတိုက္ခံရသူနဲ႔အတူ ရွိေနရမယ္။ အကယ္၍ လူေသသြားေတာင္ ကိုယ္က မေသာက္စားထားဘူး။ မူးရမ္းၿပီး လမ္းေဘးရပ္ေနသူကို သြားတိုက္တာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ဘာမွ ေၾကာက္စရာ စိုးရိမ္စရာ မလိုဘူး။ လမ္းေပၚမွာရွိေနသူေတြ၊ ရပ္ကြက္ထဲကလူေတြ ထြက္လာၿပီး ရိုက္တာႏွက္တာ မလုပ္ၾကဘူး။ 

ေမာင္းႏိုင္တဲ့ အရွိန္ႏႈန္းေတြအေၾကာင္း ေျပာရရင္ ျပည္နယ္အလိုက္ အနည္းငယ္ ကြာျခားေပမယ့္ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ လူေနၿမိဳ ႔ရြာ လမ္းေတြေပၚမွာေတာ့ တစ္နာရီကို ၂၀-၄၀ မုိင္ႏႈန္း၊ ေက်ာင္းေရွ ႔ေဆးရံုေရွ ႔ေတြမွာဆိုရင္ ၁၅-၂၅ မိုင္ႏႈန္း၊ ၿမိဳ ႔ပတ္လမ္း (beltway, interstate highways) ေတြမွာဆို ၅၅-၆၀ မုိင္ႏႈန္း၊ အေဝးေျပးလမ္းမႀကီး (highways) ေတြမွာဆို ၆၅-၇၀ မိုင္အထိ ေမာင္းႏိုင္တယ္ (လူဦးေရ အလြန္နည္းတဲ့ အိုင္ဒါဟို (Idaho) နဲ႔ မြန္တားနား (Montana) ျပည္နယ္ လမ္းမႀကီးေတြမွာေတာ့ ၇၅-၈၀ မိုင္အထိ ေမာင္းႏိုင္တယ္)။ တကယ္ေတာ့ အေဝးေျပးလမ္းမႀကီးေတြေပၚမွာ တစ္နာရီကို ၆၅-၇၀ မုိင္ သတ္မွတ္ထားေပမယ့္ ကားရွင္းလမ္းရွင္းရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၇၅ မိုင္ေလာက္ထိ ေမာင္းႏုိင္ပါတယ္။ မင္းတို႔ ရုပ္ရွင္ေတြထဲ၊ သတင္းေတြထဲမွာ ေတြ႔ဖူးျမင္ဖူးသလိုပဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ အဆေပါင္း (၄၀) ဆေက်ာ္ႀကီးၿပီး တႏိုင္ငံလံုးကိုျဖတ္ၿပီး ကားေမာင္းၿပီး သြားလာႏိုင္တယ္။ လူသူနည္းတဲ့ အထက္ေျမာက္ပိုင္း ေတာေတာင္ထူထပ္တဲ့ ျပည္နယ္ေတြ၊ နယ္စပ္ၿမိဳ ႔ရြာအစြန္းအထိ ကားနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းသြားႏိုင္တဲ့ ကတၱရာ လမ္းေတြ အျပည့္ရွိတယ္။

ကားလမ္းေတြနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ၿပီး ေပရွည္ေျပာခ်င္တာက ႏွစ္စဥ္ အလြန္ေအးတဲ့ ႏွင္းေရခဲတဲ့ ေဆာင္းရာသီ၊ ပူျပင္းတဲ့ ေႏြရာသီ၊ ေရႀကီးတဲ့ မိုးတြင္းကာလေတြမွာ လမ္းေတြ၊ တံတားေတြ ပ်က္စီးႏိုင္ေပမယ့္ ျပည္သူေတြဆီက ေကာက္ခံထားတဲ့ အခြန္ဘ႑ာေတြကို ျပည္နယ္အလိုက္ ခြဲေဝသံုးစြဲၿပီး ျပဳျပင္ျပင္ဆင္ တည္ေဆာက္ေရးေတြကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပညီ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္တာကို ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တႏိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ လမ္းေတြက အခ်ိန္ျပည့္ ေကာင္းမြန္ေနတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တကယ္ေတာ့ ရာသီဥတု အလြန္ဆိုးဝါးတဲ့ တိုင္းႏုိင္ငံျဖစ္တယ္။ ႏွစ္စဥ္ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ေႏြရာသီမွာ ေတာမီးေတြ အႀကီးအက်ယ္ေလာင္တယ္။ မိုးတြင္းကာလမွာ မုန္တိုင္းက်တယ္၊ ေရႀကီးေျမၿပိဳတာေတြ ရွိတယ္။ ေဆာင္းတြင္းမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ႏွင္းမုန္တိုင္းေတြက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရက တာဝန္အျပည့္ယူၿပီး ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြ၊ ကယ္ဆယ္ေရးေတြ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြကို လုပ္ေပးၿပီး ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြလည္း ဘယ္ေတာ့မွ ရပ္တန္႔မသြားခဲ့ဘူး။

ေနာက္တခု ျဖည့္ေျပာခ်င္တာက … မင္းတို႔ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ ေတြ႔ဖူးျမင္ဖူးၾကတဲ့ ရွည္လ်ားႀကီးမားတဲ့ တံတားႀကီးေတြအေၾကာင္းပါ။ ဒီႏိုင္ငံမွာ တံတားေပါင္း (၆) သိန္းေက်ာ္ရွိတယ္။ အထင္ကရ တံတားႀကီးေတြကေတာ့ နယူးေရာ့ၿမိဳ ႔ကို ပတ္စီးေနတဲ့ ဟက္ဒ္ဆန္ျမစ္ (Hudson river) ကို ျဖတ္ေက်ာ္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အရွည္ (၅၉၈၈) ေပရွည္တဲ့ ဘရုတ္ကလင္ ႀကိဳးတံတား (Brooklyn Bridge)၊ အရွည္ (၄၇၅၇) ေပရွည္တဲ့ ေဂ်ာ့ခ်္ ဝါရွင္တန္ ႀကိဳးတံတား (George Washington Bridge)။ ဒဲလ္ဝဲယားျပည္နယ္ နဲ႔ နယူးဂ်ာစီ ျပည္နယ္ကို ဆက္ထားတဲ့ အရွည္ (၁၀၇၉၆) ေပရွည္တဲ့ ဒဲလ္ဝဲယား အထိမ္အမွတ္တံတားႀကီး (Delaware Memorial Bridge)၊ မယ္ရီလန္းျပည္နယ္က အရွည္ (၅) မိုင္ရွည္တဲ့ ခ်က္စပိခ္ ပင္လယ္ေကြ႔ တံတားႀကီး (Chesapeake Bay Bridge)၊ ဆန္ဖရန္စစၥကိုက အရွည္ (၄၂၀၀) ေပရွည္တဲ့ ေရႊတံခါးႀကိဳးတံတားႀကီး (Golden Gate)၊ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္ က (၇) မုိင္တံတား (Seven Mile Bridge) ေတြကို ဟိုေရွ ႔ပေဝသဏီ (မင္းတုန္မင္းလက္ထက္) ေခတ္ကာလထဲက တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတာ။ မိုင္ (၃၀၀၀) ေက်ာ္ ရွည္လ်ားတဲ့ အေရွ ႔-အေနာက္ နဲ႔ မိုင္ (၂၀၀၀) နီးပါး ရွည္လ်ားတဲ့ ေျမာက္-ေတာင္ အေဝးေျပး အၿပိဳင္လမ္းမႀကီးေတြကိုလည္း ဘယ္သမၼတ၊ ဘယ္ အစိုးရ၊ ဘယ္ေခါင္းေဆာင္ကမွ ငါတို႔ တည္ေဆာက္ခဲ့တာဆိုၿပီး မာန္တက္ႂကြားဝါ ေျပာဆိုမေနၾကဘူး။ ဒါေတြက တုိင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ စီးပြားကူးသန္ေရာင္းဝယ္ေရး၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအတြက္ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ အစိုးရေတြ မျဖစ္မေန လုပ္ကိုလုပ္ရမယ့္အလုပ္။

ကားအေၾကာင္း စကားျပန္ဆက္ရရင္ တုိင္းျပည္ကႀကီး၊ တၿမိဳ ႔တျပည္နယ္ အလြယ္ကူးသန္းသြားလာႏိုင္ဖို႔ လူ (အိမ္) တုိင္းနီးပါး ကားတစီးေလာက္ေတာ့ ရွိၾကရတယ္။ ကားပိုင္ဆိုင္ဖို႔ကလဲ သိပ္ေတာ့မခက္ပါဘူး။ ကိုယ့္မွာ ပံုမွန္ဝင္ေငြရွိတယ္။ အေႂကြးကင္းတယ္။ ဘဏ္ေတြက ေငြေခ်းခြင့္ရရင္ ႀကိဳက္တဲ့ကား (ကားသစ္ကားေဟာင္း) ကို ဝယ္ယူႏိုင္တယ္။ အေရးႀကီးတာက ကိုယ့္မွာ လစဥ္ေပးသြင္းဖို႔ ပံုမွန္ဝင္ေငြရွိၿပီး၊ ကိုယ္ေငြအပ္၊ ေငြစုထားတဲ့ဘဏ္ (ေငြေခ်းႏုိင္တဲ့ တေနရာ) က ေငြေခ်းႏိုင္ရမယ္။ ဒီမွာေျပာတဲ့ စကားတခုက ခရက္ဒစ္ (Credit) ေကာင္းရင္ ေရာင္းသမွ် ဘာမဆို ဝယ္ႏိုင္တယ္တဲ့။ ဆုိလုိတာက အေႂကြးဝယ္ကဒ္ျပားေတြနဲ႔ ပစၥည္းဝယ္ၿပီး အခ်ိန္တန္ မပ်က္မကြက္ ေငြျပန္ဆပ္ ေငြျပန္သြင္းတယ္။ အိမ္လခ၊ ကားဖိုး၊ မီးဖိုးေရးဖိုး၊ ဖုန္းဖိုးေတြ အခ်ိန္မီ ေပးသြင္းတယ္။ အလြယ္ေျပာရင္ ေခ်းထားတဲ့ ေငြေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ျပန္ဆပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခရတ္ဒစ္ ေကာင္းတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ဘဏ္က အတိုးနဲ႔ေငြေခ်းၿပီး ကားဝယ္လုိ႔ရတယ္။ အိမ္ဝယ္လို႔ရတယ္။ ေရာင္းတဲ့ပစၥည္းမွန္သမွ် အကုန္ဝယ္လို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာေနၾကတဲ့ ေရႊေတြ ေရာက္ၿပီးသိပ္မၾကာ အလုပ္အကိုင္ရွိ၊ ဝင္ေငြရွိတာနဲ႔ ကားပိုင္၊ အိမ္ပိုင္ၾကတယ္ဆိုတာ သိပ္ေတာ့မဆန္းဘူး၊ အမ်ားစုက ခရက္ဒစ္နဲ႔ ဝယ္ထားၾကတာ။ ေရႊျပည္မွာလို႔ တခါတည္း သိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေပးစရာမလိုေတာ့ ဝယ္ႏိုင္ၾကတာေပါ့။ အတုိးမေပးခ်င္၊ ေငြေခ်းေငြသြင္း မရႈပ္ခ်င္လို႔ ခ်က္ခ်င္းေငြေခ်ၿပီး ပစၥည္းပစၥယေတြကို ဝယ္ႏိုင္ဝယ္ခ်င္ရင္လည္း ဝယ္လုိ႔ရတယ္။ ဒီမွာေတာ့ အေႂကြးကင္းတဲ့လူ မရွိဘူး။ ကားေမာင္းသင္၊ ကားလိုင္စင္၊ ကားပိုင္ဆိုင္မႈ ေျပာရင္နဲ႔ ေငြေၾကးကိစၥေရာက္သြားတယ္။ ေငြေၾကးကိစၥအေၾကာင္း ထပ္ေပရွည္ေနရင္ ၿပီးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္မွ ေငြေၾကးကိစၥကို အေသးစိတ္ ဆက္ေျပာၾကတာေပါ့။ 

ေျပာခဲ့သလို ဒီမွာက တေနရာနဲ႔တေနရာ အလွမ္းေဝးေတာ့ ကားရွိမွ အလုပ္ျဖစ္တယ္။ ဘတ္စ္ကား၊ မီးရထားလမ္းေၾကာင္းေတြ ရွိေပမယ့္ ေနရာတိုင္းမေရာက္၊ သူ႔အခ်ိန္ဇယားနဲ႔ သြားေတာ့ အၿမဲတမ္း အဆင္မေျပလွဘူးေပါ့။ တကၠစီ စီးမယ္ဆိုရင္လဲ ခရီးေဝးစီးမယ္ဆိုရင္ အရမ္းေစ်းႀကီးတယ္။ ေနာက္ဆံုး ကားေလးတစီးေလာက္ရွိမွ ဟိုနားဒီနားသြားဖို႔၊ ေစ်းဝယ္၊ ခရီးသြား၊ အလည္အပတ္အတြက္ အဆင္ေျပေတာ့ ဝယ္ၾကရတာေပါ့။ အခုေနာက္ပိုင္း ၿမိဳ ႔ႀကီးေတြမွာ စက္ဘီးစီးသူေတြ အေတာ္မ်ားလာတယ္။ စက္ဘီးစီးသူေတြအတြက္ သီးသန္႔လမ္းေၾကာေတြ ထားရွိေပးတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ က်န္းမာေရးအတြက္ လူေတြကို စက္ဘီးစီးဖို႔ တုိက္တြန္းလံႈေဆာ္ၾကတယ္။

ၿမိဳ ႔အျပင္ဘက္ပိုင္း အိမ္ပိုင္ၿခံဝန္းနဲ႔ ေနရင္ေတာ့ ကိုယ့္အိမ္ၿခံအတြင္းမွာ ကားရပ္ဖို႔ေနရာ (ကားဂိုေဒါင္၊ ကားဝင္လမ္း) ရွိရမယ္။ ကိုယ့္အိမ္ေရွ ႔ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ လမ္းေဘးစပ္မွာလည္း ကားရပ္ထားလို႔ရတယ္။ ၿမိဳ ႔ႀကီးၿမိဳ ႔လယ္ေခါင္ေတြမွာေတာ့ ခက္တယ္။ ကိုယ့္တိုက္ခန္းေရွ ႔ လမ္းမေပၚမွာ ရပ္ခြင့္မရွိဘူး။ ကိုယ့္အေဆာက္အဦး အထဲ၊ ေျမေအာက္မွာရွိတဲ့ ကားရပ္ဖို႔ေနရာေတြမွာ ရပ္ရတယ္။ ေစ်းႀကီးတဲ့ေနရာ၊ ၿမိဳ ႔လယ္တိုက္ခန္းေတြမွာ ကားရပ္ခအတြက္ ေငြပိုေပးရတယ္။ 

အျပင္ထြက္သြားလာတဲ့အခါ ကားကို လမ္းေပၚလမ္းေဘး ေတြ႔တဲ့ေနရာ၊ လစ္တဲ့ေနရာမွာ ရပ္ခ်င္သလို ရပ္လုိ႔မရဘူး။ ေစ်းဆုိင္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ ဘုရားေက်ာင္း၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ ရံုးေတြ၊ ေက်ာင္းေတြဆိုရင္ေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကားရပ္နားရမယ့္ ေနရာေတြရွိတယ္။ အဲဒီ ကုိယ္သြားတဲ့ေနရာအတြက္ သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာေတြမွာ ရပ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ - ထိုင္းစားေသာက္ဆိုင္ သြားၿပီး၊ တျခားဆိုင္ေရွ ႔၊ လမ္းေတြေပၚမွာ သြားရပ္ထားလို႔ မရဘူး။ တခ်ဳိ ႔ေနရာေတြမွာေတာ့ ကားရပ္နားခေပးၿပီး ရပ္နားႏိုင္တယ္။ ၿမိဳ ႔လယ္နဲ႔ လူစည္းကားတဲ့ ေနရာေတြမွာေတာ့ အခေၾကးေငြေပးၿပီး ရပ္ႏိုင္တဲ့ ကားဂိုေဒါင္၊ ကားရပ္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြ ရွိတယ္။ တစ္နာရီ ဘယ္ေလာက္၊ တေနုကုန္ (မနက္ ၆ နာရီကေန ညေန ၆ နာရီအထိ) ဘယ္ေလာက္၊ ညအိပ္ထား ဘယ္ေလာက္၊ တစ္ပတ္၊ တစ္လ ဘယ္ေလာက္ဆိုၿပီး ေစ်းႏႈန္းအမ်ဳိးမ်ုိးရွိတယ္။ ၿမိဳ ႔ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ နယူးေရာ့၊ အဲလ္ေအ၊ ဆန္ဖရန္စစၥကို၊ ခ်ီကာဂို၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီေတြမွာဆို ကားရပ္ခက အေတာ္ေစ်းႀကီးတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဘယ္သူဘယ္ဝါဆိုၿပီး ကားကို ဟိုထိုးဒီရပ္ ထားခဲ့လို႔မရဘူး။ ရပ္ခြင့္မျပဳထားတဲ့ လမ္းေဘးေနရာေတြမွာ ရပ္ထားရင္၊ ကားရပ္မီတာခ မေဆာင္ဘဲ ပိုက္ဆံမထည့္ဘဲ ရပ္ထားရင္ ဒဏ္ေငြရိုက္၊ ကားဆြဲသိမ္းခံရမယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ လမ္းေတြရဲ ႔ ပိတ္စို႔မႈကို တနည္းတလမ္း ရွင္းလင္းထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ သေဘာေပါ့။

လမ္းပိတ္စို႔မႈကို ရွင္းတဲ့ တျခားနည္းလမ္းေတြမွာ ကားမ်ားကားၾကပ္တဲ့ ၿမိဳ ႔ႀကီးေတြမွာဆိုရင္ မနက္ပိုင္း အလုပ္သြားခ်ိန္၊ ညေနပိုင္း အလုပ္ဆင္းခ်ိန္မွာ ၿမိဳ ႔ပတ္လမ္းမက်ယ္ႀကီးေတြေပၚမွာ အျမန္ေမာင္းႏိုင္တဲ့ HOV (High Occupancy Vehicle) ေခၚ အထူးသီးသန္႔လမ္းေၾကာေတြ ရိွတယ္။ အဲဒီလမ္းေၾကာေပၚ ေမာင္းဖို႔ ကားတစီးေပၚမွာ အနည္းဆံုး ခရီးသည္ (၃) ေယာက္ လိုက္ပါရတယ္။ ဝါရွင္တန္ဒီစီမွာေတာ့ အလုပ္ရံုးေတြကို ကားေမာင္းသြားတဲ့လူေတြက အဲဒီ အျမန္လမ္းေၾကာင္းေပၚက ေမာင္းခ်င္လို႔ သူတို႔ အလုပ္နဲ႔အိမ္ ခရီးလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း သြားၾကတဲ့ တျခားခရီးသည္ေတြကို ေခၚတင္ၿပီး သြားၾကတယ္။ ဒို႔ရံုးက အရာရွိေတြဆို အဲဒီနည္းအတိုင္း သြားလာၾကတယ္။ ငါ ကိုယ္တိုင္လည္း ရံုးက လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ တစ္ေယာက္နဲ႔ အလွည့္က် သူ႔ကားငါ့ကား ေမာင္းၿပီးသြားၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရံုး/ေက်ာင္းတက္ခ်ိန္၊  ရံုး/ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္ေတြမွာ လမ္းျပရဲေတြက လမ္းေတြကို တစ္လမ္းေမာင္း၊ ႏွစ္လမ္းေမာင္း လိုအပ္သလို အခ်ိန္နဲ႔ကိုက္ ဖြင့္ပိတ္ၿပီး လမ္းပိတ္မႈကို ေျဖရွင္းေပးၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္အရာရွိ ဘယ္လူႀကီးမွ တီတီေတာ္ေတာ္၊ တဝီဝီနဲ႔ ကားေတြကို ဗိုလ္က်ရပ္ခုိင္းၿပီး သြားၾကလာၾကတာ မလုပ္ၾကဘူး။

ကား ဘယ္ေလာက္ေမာင္း ျဖစ္သလဲဆိုရင္ ဒီမွာ ေနလာတဲ့ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းမွာ အလုပ္ရံုး ရက္ရွည္ ပိတ္ရက္ေတြမွာ မိသားစုနဲ႔ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာေဝးတဲ့ ေနရာေတြကို အပန္းေျဖခရီးေတြတာ၊ တျခားျပည္နယ္ ၿမိဳ ႔ရြာေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ သူငယ္ခ်င္း အသိမိတ္ေဆြေတြဆီ သြားလည္ၾကတဲ့အခါ ကားေမာင္းသြားရတယ္။ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ကယ္လီဖိုးနီးယားကေန အေရွ ႔ဘက္ျခမ္း ဝါရွင္တန္ဒီစီကုိ တေန႔ (၁၀) နာရီေက်ာ္၊ (၅) ရက္ဆက္တုိက္ မုိင္ (၃၀၀၀) ေက်ာ္ခရီး ကားေမာင္းဖူးတယ္။ ဝါရွင္တန္ဒီစီကေန မိုင္ (၁၀၀၀) ေက်ာ္ေဝးတဲ့ ေတာင္ပိုင္း ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္၊ မိုင္ယာမီၿမိဳ ႔ကိုလည္း ကားေမာင္းသြားဖူးတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံလံုးနီးပါးကို ကားနဲ႔ ေလွ်ာက္လည္ဖူးေတာ့ ကားေမာင္းရတာကို ႀကိဳက္တယ္။ လမ္းေတြေကာင္း၊ ခရီးတေလွ်ာက္ ၾကည့္ႏိုင္တဲ့ လွပတဲ့ ရႈေမ်ာ္ခင္းေတြ၊ အဆင္ေျပစြာ နားႏိုင္စားေသာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ၊ တည္ခိုခန္းေတြနဲ႔ သက္ေတာင့္သက္သာ သြားလာႏိုင္ေတာ့ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပည္နယ္ၿမိဳ ႔ရြာေတြျဖတ္ၿပီး လူတုိင္း ကားေမာင္းၿပီး ခရီးထြက္ၾကတယ္။

ေျပာမယ္ဆိုရင္ ကားကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ ေမာင္းႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ခ်မွတ္ျပဌာန္းထားတဲ့ မွ်တတိက်ေသာ စည္းကမ္းဥပေဒ (ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း) ေတြကို ႏိုင္ငံသားေကာင္းတစ္ဦးအေနနဲ႔ သတိထားလိုက္နာလုိ႔ ဒီေန႔အထိ ကားေမာင္းၾကမ္းလို႔၊ မီးနီျဖတ္ေမာင္းလို႔၊ အရွိန္နဲ႔ ေမာင္းလို႔၊ ယာဥ္စည္းကမ္း မလိုက္နာလို႔စတဲ့ ရဲဖမ္းခံရတာ၊ ဒဏ္ေငြေဆာင္ရ၊ တရားရံုးသြားရတာေတြ ဘာညာ မရွိခဲ့ဘူး။ ႂကြားတယ္လို႔ေတာ့ မထင္လုိက္နဲ႔ ေျပာခ်င္တာက စည္းနဲ႔ကမ္းနဲ႔ လိုက္နာေမာင္းခဲ့ေတာ့ ေခါက္ရိုးက်ဳိးၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဝးကြာေနခဲ့တဲ့ ေမြးဌာေန ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္ေတာ့ ကားေမာင္းၿပီး ဟိုသြားမယ္ ဒီသြားမယ္ဆိုတဲ့စိတ္ ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ျဖစ္ကာ၊  မင္းတို႔ေတြ႔တဲ့အတိုင္း ကိုယ္တိုင္ေမာင္း မေျပာနဲ႔ သူမ်ားေမာင္းပို႔တာကို လိုက္စီးရတာေတာင္ ရင္တုန္ပန္းတုန္နဲ႔ အေတာ္ေလး ထိတ္ထိတ္လန္႔လန္႔ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။

မျပန္ခင္ သူငယ္ခ်င္းတခ်ဳိ ႔ကို ေျပာခဲ့တာကို ျပန္ေျပာရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္တဲ့ေန႔ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ေဆာက္နဲ႔ထြင္းခံရသလို မဂၤလာဒံုေလဆိပ္ကေန အိမ္သြားလမ္းတေလွ်ာက္မွာ ဟိုေက်ာ္ဒီျဖတ္၊ မီးနီမီးဝါ ျဖတ္သြားတဲ့ကား၊  လမ္းကူးလာတဲ့ လူအုပ္စု၊ ပလက္ေဖာင္းမဲ့ လမ္းေဘး၊ လမ္းလယ္ေပၚ ေဘးမၾကည့္ ေရွ ႔ေနာက္မၾကည့္ ေလွ်ာက္ေနသူေတြ၊ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာက ျဖတ္ဝင္လာတဲ့ စက္ဘီး၊ ဆိုက္ကားေတြကို ညီငယ္ကေတာ့ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ ေရွာင္တိမ္ေက်ာ္ျဖတ္ သူ႔အထာနဲ႔သူ ေမာင္းေနေပမယ့္ ငါမွာေတာ့ ေခါင္းေတြမူးေနာက္၊ ရင္တထိတ္ထိတ္နဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ ရသလို ခံစားရတယ္။ ေတာသား ၿမိဳ ႔ေရာက္သလို တအံ့တၾသ၊ ရင္ခုန္သံ တဒုန္းဒုန္းနဲ႔ ေဇာေခၽြးေတြျပန္လို႔ - ေျခေတြလည္းေညာင္း (ဘရိတ္အုပ္ေနရလို႔)၊ စကားမေျပာႏိုင္၊ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ မခံစားႏိုင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ေန႔ေတြ ကားေမာင္းဖုိ႔ မေျပာနဲ႔ ပလက္ေဖာင္းမဲ့ လမ္းေတြေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ေတာ့လည္း ေနာက္ေက်ာမလံု။ လမ္းကူးရေတာ့လည္း မီးနီမီးဝါ အရွိန္မေလွ်ာ့ ျဖတ္ေမာင္းလာတဲ့ကားကို ေၾကာက္လန္႔ရ၊ လူကူးမ်ဥ္းၾကား ရွာမရနဲ႔ လူေတြလမ္းကူးဖို႔ ရပ္မေပးတဲ့ ကားေတြကို တေမ့တေမာ ေစာင့္ရ၊ ေျပးရလႊာရ၊ ကားႀကိဳးကားၾကားထဲ ျဖတ္ကူးရနဲ႔ (၂၅) ႏွစ္ ေဝးခဲ့တဲ့အျဖစ္က ကမာၻသစ္ကို ေရာက္ေနသလို ခံစားရတယ္။

 “ေရာမ ေရာက္ရင္ ေရာမလိုက်င့္” ဆိုတဲ့ ဆိုစကားအတိုင္း ျပဳက်င့္ေပါ့လို႔ ေျပာတဲ့ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္ၿပီး … သူကိုယ္တိုင္ မႀကိဳက္ေပမဲ့ အမ်ားျပဳက်င့္ေနတဲ့အတိုင္း ေရစီးေမ်ာလိုက္ေနတဲ့ အသိမိတ္ေဆြကို အားနာနာနဲ႔ ျပန္ေျပာမိတာက ဒီဖက္ႏိုင္ငံမွာ ပညာသင္ မ်က္စိပြင့္ နားပြင့္ခဲ့ၿပီး၊  ကိုယ့္အတြက္ အမ်ားအတြက္ အက်ဳိးမရွိတဲ့ မေကာင္းမႈေတြကို အတုမခိုး၊ လိုက္မလုပ္ဘဲ၊ လြတ္လပ္မ်ွတတဲ့ တရားဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြကို သေဘာက်၊ အားက် ေလးစားလိုက္နာ က်င့္ႀကံခဲ့ၿပီးမွ ပ်က္စီးေနတဲ့ ေရာမျပည္ႀကီး ျပန္ေရာက္ေတာ့ အဲဒီမွာရွိတဲ့ လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြအတိုင္း ေျပာင္းလဲ လိုက္မလုပ္ႏိုင္ဘူးလို႔။ အဲဒီလို စဥ္းစဥ္းစားစား ေျပာခဲ့ၿပီး ကားေမာင္းဖို႔ကို လက္ေလွ်ာ့ခဲ့တယ္။

မင္းတုိ႔အားလံုး သိတဲ့အတိုင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွာ ေနခ်င္းညခ်င္း ကာေတြၾကပ္လာတာ အစိုးရ၊ တိုင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး နဲ႔ ၿမိဳ ႔နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဳးေတြရဲ ႔ လုပ္ခ်င္သလိုလုပ္ကိုင္တဲ့ ဗရမ္ဗတား စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ဆိုတာ သူတုိ႔ မျငင္းႏိုင္ဘူး။ အေျခခံ ဆက္သြယ္ေရး အေဆာက္အအံု လမ္းတံတား မီးပြိဳင့္ေတြကို စနစ္တက် ဦးစြာျပင္ဆင္၊ ခ်ဲ ႔ထြင္မတည္ေဆာက္။ လမ္းစည္းကမ္း ယာဥ္စည္းကမ္း နည္းဥပေတြကို တိတိက်က် မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပန္လည္မေရးဆြဲ၊ ျပဌာန္းမႈမရွိဘဲ သူတုိ႔လက္ေဝခံေတြကို ကားတင္သြင္းခြင့္ လိုင္စင္ေတြ ထုတ္ေပးလိုက္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ကားမ်ဳိးစံု ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ လမ္းေတြေပၚေရာက္ ယာဥ္ပိတ္စို႔မႈေတြ၊ တိုက္ခိုက္မႈေတြ၊ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေတြ ျဖစ္ကုန္တာေပါ့။ 

တကယ္ပါ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား အသိမိတ္ေဆြေတြက “ျမန္မာႏုိင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြက အလြန္ခ်စ္ခင္ဖို႔ေကာင္းတယ္။ သေဘာရိုး သေဘာေကာင္းၾကတယ္။ ယဥ္ေက်း ပ်ဴငွာတယ္။ ေစတနာေကာင္း ျဖဴစင္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ ႔ လုပ္ရပ္ကေတာ့ မယံုႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ည့ံဖ်င္းတယ္၊ အေမွ်ာ္အျမင္နည္း၊ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းၾကတယ္။ တိုင္းျပည္က ခ်မ္းသာၿပီး ကိုယ့္က်ဳိးၾကည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြေၾကာင့္ ျပည္သူေတြ မဆင္းရဲသင့္ မၾကပ္တည္းသင့္ဘဲ ေနေနရတာကို ေတြ႔ရေတာ့ ဝမ္းနည္းေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကတယ္။ 

သူတုိ႔ေျပာတာ မလြန္ပါဘူး။ အခုအခ်ိန္ကာလအထိ ဘာမွတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိတဲ့ နယ္ေတာၿမိဳ ႔ရြာေတြကို ထားလိုက္ေတာ့။ အလြယ္ျပဳျပင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏုိင္တဲ့ လက္ရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ အေနအထား၊ အေျခအေနကိုၾကည့္ … တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံသားအက်ုိး သိပ္ၾကည့္တဲ့ မင္းလုပ္သူေတြက ငါတို႔ေတာ့ ေနရာသစ္မွာ အေကာင္းစားေတြနဲ႔ သြားေနေတာ့မယ္။ မင္းတို႔ဘဝနဲ႔ မင္းတို႔ဆိုၿပီး ပစ္သြားတဲ့ ၿမိဳ ႔ပ်က္ႀကီးကို အာဏာရ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းၿမိဳ ႔နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက ဒီေန႔အထိ စနစ္တက် ျပုျပင္မတည္ေဆာက္ႏိုင္ေတာ့ ဒီလို ဖရိုဖရဲ၊ စိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာရတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ အဆင္ေျပသလို အမ်ား မိုးခါးေရေသာက္ ေနထိုင္သြားလာေပါ့လို႔ ေျပာဆိုခ်က္ကို ျငင္းဆုိၿပီး ကားမေမာင္းခဲ့တာ (မင္းတို႔) သူမ်ားေမာင္းေပးတာကို အခန္႔သာ စီးခ်င္လို႔မဟုတ္ပါဘူး။ ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေရာမျပည္ရဲ ႔ ဗလုပ္ရႈပ္ေထြး နားလည္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ စည္းကမ္းဥပေဒေတြအတိုင္း လိုက္မပ်က္ခ်င္လို႔ပါ။ ေနာက္တေခါက္ ျပန္ေရာက္ခဲ့ရင္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိေနရင္ေတာ့ မင္းတို႔တေတြကို ၿမိဳ ႔အႏံွ ကားေမာင္းလုိက္ပို႔ေပးပါမယ္။ 

ေတာ္ၿပီကြာ။ ေျပာခ်င္တာေတြ ေပရွည္ဆက္ေရးေနရင္ လံုးခ်င္းဝထၳဳစာအုပ္ ျဖစ္ေတာ့မယ္။ ေနာက္မွ တျခားေျပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ဆက္ေျပာၾကတာေပါ့။ တို႔ႏုိင္ငံသူႏုိင္ငံသားေတြ ႏွစ္သစ္မွာ ၾကပ္တည္မႈအေပါင္းမွ လြတ္ကင္းလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ၾကၿပီး၊ ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ။

မင္းတုိ႔ရဲ ႔

ဇြန္မုိး