အိတ္ခ်္အုိင္ဗြီ စြဲကပ္ေနေသာ စြဲမက္ဖြယ္ မိန္းမေခ်ာ (သုိ႔မဟုတ္) အတာသဘင္
ေနလင္းညီ
ဧၿပီ ၁၀၊ ၂၀၁၄
၁၉၈၀ ဝန္းက်င္ (အလယ္တန္းေက်င္းသားဘဝ၊ အထက္တန္းေက်ာင္းသားဘဝ) တြင္ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ ေရသဘင္ပြဲသည္ စာေရးသူအဖုိ႔ မေမ့နိင္ေအာင္ အမွတ္တရျဖစ္ရသည္။ မႀကိဳက္တာေတြ ရွိေပမဲ့၊ ၾကိဳက္တာေတြကပိုမ်ားေနပါေသး၏။အၾကိဳက္ဆံုးကေတာ့ သၾကၤန္ဆိုင္ ရာ အနုပညာမ်ားကို တဝႀကီး ခံစားထိေတြ႔ရျခင္း ျဖစ္သည္။ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ရွည္ကာလမုိ႔ စာက်က္ဖုိ႔လဲ မလို။သူမ်ားေတြက ေနရပ္သုိ႔ အလည္ျပန္သြားၾကေသာ္လည္း အီေဖကိုတုိ႔ ညီအကိုေတြကေတာ့ လမ္းစရိတ္မတတ္နိုင္လုိ႔ မျပန္နိုင္။ ဇာတိခ်င္းေတာင္ကို ျပန္ဖုိ႔ဆိုတာ လမ္းစရိတ္မ်ားစြာကုန္သည့္အျပင္၊ ခက္ခဲၾကန္႔ၾကာ၏။ ၾကမ္းတမ္း၏။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာပဲ ေဝယ်ာဝစၥလုပ္ရင္း စာမ်ိဳးစံု ဖတ္ခြင့္ရသည္။ ပြဲႀကိဳက္သူျဖစ္ေပမဲ့ အခေၾကးေငြေပးရေသာ ရုပ္ရွင္ေတြ၊ဇာတ္သဘင္ေတြကို အနားမကပ္နိုင္။ သၾကၤန္မွာ အလကားၾကည့္ ရေသာ ေရသဘင္ၿပိဳင္ကားမ်ား ေဖ်ာ္ေျဖမႈကိုမ႑ပ္မ်ား၌ တဝႀကီး အားေပးရသည္။ အက၊ အလွ၊ သဘာဝ၊ ဟာသ၊ သံခ်ပ္၊ အဆိုဟု အပိုင္းမ်ား ပိုင္းထားကာ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ ဆုေပးၾကသည္။ သၾကၤန္သီခ်င္းမ်ိဳးစံုကို ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးဖြယ္နားဆင္ရသည္။စာေရးသူသည္ အနီးဆံုးမ႑ပ္ျဖစ္ေသာ အလံု၊ ေရတြင္းလမ္းထိပ္၊ ေအာက္ၾကည့္ျမင္တိုင္လမ္းေပၚရိွ ေအးျမျမဓါတ္ပံုတိုက္ကို ေနာက္ေက်ာထားကာ ေဆာက္ထားေသာ မ႑ပ္သုိ႔ ေျခလ်င္ေလွ်ာက္ကာ ေရာက္သြားျမဲျဖစ္သည္။ သၾကၤန္သီခ်င္း၊ သၾကၤန္အကမ်ားကို အထူးပင္ စြဲမက္ မိပါသည္။ သံခ်ပ္မ်ားက ေခတ္စံနစ္၏ အျမီးအေမာက္မတည့္မႈမ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔၏ မေတာ္မတရားမႈမ်ားအျပင္ ဝိသမေလာဘ သမားမ်ား၏ ဒုကၡေပးမႈမ်ားကိုပါ စကားလံုးေျပာင္ေျပာင္၊ အမူအရာမိမိျဖင့္ ေဖၚထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဟာသဇာတ္လမ္းမ်ားကလည္း ထိထိမိမိေဝဖန္ေထာက္ျပ သေရာ္မႈမ်ားျပဳၾကသည္။ အူနွိပ္ရေလာက္ေအာင္ သေဘာေပါက္ရယ္ေမာၾကရသည္။ အားလံုးကိုျခဳံၾကည့္လွ်င္ သၾကၤန္၏အနွစ္သာရသည္ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ အနုပညာျဖင့္ ျပည္သူေတြကို ေပ်ာ္ေအာင္ေဖ်ာ္ေျဖလွ်က္ ပညာေပးျခင္းျဖစ္သလို၊ မတရား မႈမ်ား မွားယြင္းမႈမ်ားကို သက္ဆိုင္သူတုိ႔သိေအာင္ ေဖၚထုတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သည္သာ အနွစ္သာရျဖစ္ၿပီး၊ ေရကစားမႈမ်ား၊ ဘာသာေရး ထံုးတမ္းမ်ားမွာ အသြင္သ႑ာန္သေဘာေဆာင္ေသာ သာမညကိစၥမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။
ဆရာေတာ္တစ္ပါးက ေဟာခဲ့ဖူးပါသည္။ (သၾကၤန္ဆိုတာ မူရင္းအားျဖင့္ ဟိႏၵဴျဗမဏရဲ့ အယူအဆ အေလ့အက်င့္ပါ။ ဗုဒၶၶသာသနာေတာ္နဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး။ ျဗမၼာႀကီးရဲ့ ဦးေခါင္း ကိုျဖတ္ၿပီး ကိုင္ထားေၾကာင္း၊ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ နတ္သမီးေတြက ေျပာင္းကိုင္ ထားၾကရတယ္ဆိုတာလည္း ျမတ္စြာဘုရားရဲ့ တရားေတာ္နဲ႔မညီပါဘူး။ နတ္ျဗမၼာဆိုတာ ဥပါတ္ပဋိသေႏၶပဲ။ ေခါင္းျဖတ္သတ္လို႔လဲ မရပါဘူး။ ေရေဆးလုိ႔ နွစ္ေဟာင္းက အညစ္အေၾကးေတြ စင္ၾကယ္တယ္ဆိုတာလဲ တရားဓမၼနဲ႔ မညီပါဘူး။ ျမတ္စြာဘုရားက ေရအားျဖင့္ စင္ၾကယ္ရိုးဆိုရင္ ေရထဲေနတဲ့ ငါးေတြ သူေတာ္ေကာင္းျဖစ္ကုန္မွာပဲလုိ႔ အတိအလင္း ေဟာထားတာရိွပါတယ္။ လူဆုိတာကေတာ့ အေပ်ာ္အပါး မကင္းဘူးေပါ့။ ဒုကၡေရာက္ ကိုယ္က်ိဳးနည္းေလာက္ေအာင္ေတာ့ မေပ်ာ္သင့္ဘူး။ ေလာကလည္း မလစ္ဟင္းေစနဲ႔။ ဓမၼလည္း မခၽြတ္ယြင္းေစနဲ႔တဲ့။ ဒါေၾကာင္. သၾကၤန္ ပြဲေတာ္မွာ ဥပုသ္ေစာင့္၊ တရားနာ၊ တရားအားထုတ္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးပါ။ သုိ႔ေသာ္ တရားစခန္းေတြမွာ ၾကပ္ညႇပ္ပိတ္ဆို႔ အေနခက္ေလာက္ေအာင္ စုျပံဳေနတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္သင့္ဘူး ထင္ပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ျဖစ္ေစ ေကာင္းမႈ လုပ္ရင္ ေကာင္းက်ိဳးရမွာပါပဲ။ )
သၾကၤန္ကာလေရာက္ခါနီးတိုင္း ျဖဳတ္ကနဲေပ်ာ္ရႊင္မိေပမဲ့ ကပ်ာကယာပဲ ျပန္လည္ဝမ္းနည္းသြားရျမဲ ျဖစ္၏။ ေပ်ာ္ခ်င္ေပမဲ့ မေပ်ာ္ရဲပါ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ေရသဘင္ပြဲသည္ ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္အျဖစ္မွ ရုိးရာ ရိုင္းစိုင္းမႈ ပြဲေတာ္အျဖစ္သုိ႔ လံုးလံုးလ်ားလ်ားနီးပါး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ရၿပီ ျဖစ္သည္။ ခ်င္းရိုးရာပံုျပင္တစ္ပုဒ္တြင္ လူေကာင္းပင္ျဖစ္ေစကာမူ လူေယာင္ေဆာင္တတ္ေသာ မေကာင္းဆိုးဝါးသရဲကို ယံုစားမိ သူသည္ သရဲ၏ကိုက္ခဲျခင္းကိုခံရလွ်င္ ေသတတ္သည္။ မေသပါမူ လူေကာင္းက မေကာင္းဆိုးဝါးအျဖစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းသြားတတ္သည္ဟု ဆို၏။
အတာသဘင္ပြဲသည္လည္း မေကာင္းဆိုးဝါး၏ ကိုက္ခဲျခင္းကိုခံရၿပီး၊ အတာသဘင္ကိုယ္တိုင္ မေကာင္းဆိုးဝါးအျဖစ္သုိ႔ က်ေရာက္ခဲ့ရၿပီျဖစ္ သည္။ နိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔ကပါ တလြဲဆံပင္ေကာင္းလ်က္ ၁၀ ရက္တိတိ ပိတ္ေပးလိုက္ေသာအခါ မီးေလာင္ရာေလပင့္သကဲ့သုိ႔ တိုင္း ျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳး၏ အက်ိဳးစီးပြါးကို ပိုမိုထိခိုက္ေစပါေတာ့၏။
တကယ္ေတာ့ ေရသဘင္ပြဲသည္ ေရွးဦးမဆြကပင္ ေကာင္းကြက္ဆိုးကြက္မ်ား ေရာႁပြမ္းလ်က္ ျဖစ္ေပၚတည္ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္က တရုတ္ေျပးမင္း နရသီဟပေတ့သည္ ေရသဘင္ပြဲတြင္ မိဖရားေစာလံုကို ေရမြန္းေအာင္ ပက္ေစခဲ့သည္။ ေသလုေျမာပါးခံစားလိုက္ရေသာ ေစာလံုသည္ မင္းႀကီးကို အဆိပ္ခပ္လ်က္ ေသေၾကာင္းၾကံေလေတာ့သည္။ မင္းႀကီးကသိသြားသျဖင့္ ေစာလံုကို ေသဒဏ္ေပးသည္။ အမွန္ေတာ့ မင္းႀကီးက ေသသင့္သည္။ ထိုသုိ႔ေသမည္ဆိုလွ်င္ ေရသဘင္၏ ဆိုးကြက္မ်ားကို ပိုမိုသက္ေသျပစရာျဖစ္ၿပီး၊ ေကာင္းကြက္ မ်ားက အားသာစရာအေၾကာင္းရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ သမိုင္းေၾကာင္းက မေကာင္းခဲ့ဟုဆိုရေလာက္ေအာင္ ေရသဘင္ကို ခုတံုးလုပ္ ေသာင္း က်န္းခဲ့သူက မေသပဲ၊ အနွိပ္စက္ခံရသူက ေသသြား၏။
ယခုတိုင္ေအာင္ပင္ ေရသဘင္ပြဲထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ရုိင္းစိုင္းခြင့္လိုင္စင္ရထားသူမ်ားႏွင့္ ခါေတာ္မီ ဝိသမေလာဘသမားမ်ားက ျပည္သူ တရပ္လံုးကို ႏွစ္စဥ္နွစ္တိုင္း အသြားပ်က္ အလာပ်က္၊ အလုပ္ပ်က္ အကိုင္ပ်က္၊ စီးပြားပ်က္၊ အတိဒုကၡေရာက္၊ စိတ္ညစ္ရေလေအာင္ နိွပ္စက္ခဲ့ေလၿပီ။
အတာသဘင္ပြဲေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဘက္စံုေထာင္.စံုမွ သံုးသပ္ဆန္းစစ္ရန္၊ ျပဳျပင္သင့္သည္တုိ႔ကို ျပဳျပင္ရန္ အခ်ိန္တန္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။အေျမာ္အျမင္ႀကီးမားေတာ္မူၾကေသာ ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာမ်ားအျပင္ လူႀကီးသူမတုိ႔က အလ်ဥ္းသင့္သလို ေဟာေျပာ ေရးသား သတိေပးခဲ့ၾကပါသည္။
ထို ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားကို စံုစံုလင္လင္ စုစည္းထုတ္ေဝကာ၊ ထိုမွတဆင့္ စုေပါင္းေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ေသာ ေရသဘင္ဆိုင္ရာ ညီလာခံ ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။ သုိ႔မွသာ ေခတ္ကာလအေျခအေနႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈရွိေသာ၊ တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးကို ထိခိုက္ပ်က္ဆီးမႈနည္း ေစ ေသာ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ကို ပံုေဖၚနိုင္မည္္ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳိ႕က (ေကာင္းေပမဲ့ လူေတြ လက္ခံမွျဖစ္မယ္။ လူအမ်ားစု ကန္႔ကြက္ရင္ ဘာမွ လုပ္လုိ႔မရဘူး) ဟု ဆိုၾကသည္။ ေကာင္းတာကို လက္မခံလိုၾကလွ်င္မူ က်န္စစ္သား၏ကယ္တင္ျခင္းကို ျငင္းပယ္ေသာ ေစာလူးမင္းကဲ့သုိ႔ ရန္သူ႔လက္ဝယ္ ေခြးေသဝက္ေသ ေသရဖုိ႔သာရိွပါသည္။ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ကို အေကာင္းဖက္သုိ႔ မေျပာင္းလဲလိုပါလွ်င္ သၾကၤန္ကို ခုတံုးလုပ္ ေသာင္းက်န္းသူမ်ား၏ နွိပ္စက္မႈေေၾကာင့္ ျပည္သူတရပ္လံုး စီးပြါးေရးအခက္အခဲ၊ လူမႈေရးအခက္အခဲမ်ားျဖစ္ကာ ေခြးေသဝက္ေသလို ေသရဖုိ႔သာရိွပါ၏။
စာေရးသူအေနျဖင့္သၾကၤန္ပြဲသဘင္သည္ အနုပညာရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ စြဲမက္ဖြယ္ မိန္းမေခ်ာေလးျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔ကို ဘဝၾကင္ ေဖၚ ထာဝရခ်စ္သူအျဖစ္ လက္မတြဲရဲ။ အိတ္ခ်္အုိင္ဗြီပိုး ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သၾကၤန္ကာလဆိုးက်ိဳးမ်ားသည္ အိတ္ခ်္အုိင္ဗြီပိုး မ်ားပင္ မဟုတ္ပါေလာ။ ထိုပိုးမ်ားကို ကုသေပ်က္ကင္းမည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ လက္တြဲလိုပါ၏။ ေအာက္ပါေဖၚျပခ်က္မ်ားသည္ ဖတ္႐ႈၾကားနာ မွတ္သားခဲ့ရေသာ သၾကၤန္ႏွင့္ပတ္သက္လုိ႔ ေဝဖန္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားစြာထဲမွ မွတ္မိသမွ်ကို ေဖါက္သည္ခ်လိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
(၁) ဖန္ျပာခြက္ႏွင့္ ေက်ာက္စက္ေရ၊ အေမာေျပေအာင္တိုက္ပါ့ မမလို႔ ဆိုခဲ့ၾကသတဲ့။ ေရဖလားထဲကို သေျပခက္နွစ္ၿပီး ေရဖ်န္းတာကမွ ေရသဘင္ပြဲ ဆင္ႏႊဲတာတဲ့။ ဒါေတြက စာထဲမွာပဲ က်န္ခဲ့တာ ၾကာလွၿပီထင္ပါရဲ့။ က်ဴပ္ အသက္ ၆၀ ျပည့္ခါနီးၿပီ။ စာထဲကလို ယဥ္ယဥ္ ေက်းေက်း ေရဖ်န္း၊ ေရေလာင္းတာ တခါမွ မေတြ႔ဖူးပါဘူး။ နာက်င္ေအာင္ အေနခက္ေအာင္ အၾကမ္းဆံုး၊ အရမ္းဆံုး ခြက္ေစာင္းခုတ္တာပဲ ေတြ႔ေနရတာ။ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားစီးေနတံုး ေျမာင္းပုတ္ေရ အပက္ခံရဘူးတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ေနတံုး ကားေပၚကေန မစင္နံ႔ နံတဲ့ေရနဲ႔ အပက္ ခံရဘူးတယ္။ ဘာလဲ။ ယဥ္ေက်းတယ္ဆိုတာ။
(၂) ေရသဘင္ပြဲ ဆင္ႏြဲတဲ့ကာလဟာ ပူျပင္းၿပီး ေရရွားတဲ့ေႏြရာသီေနာ္။ အဖိုးတန္ေရခ်ဳိ ဂါလံေပါင္းမ်ားစြာ ျဖဳန္းတီးေလလြင့္တဲ့ပြဲပဲ။ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ဖုိ႔ လိုပါၿပီ။
(၃) သၾကၤန္ကာလပိတ္ရက္ကို ေလွ်ာ့ခ်ရမဲ့ အစား ၁၀ ရက္ထိေတာင္ တိုးလိုက္တယ္။ အေျမႇာ္အျမင္ မရိွမွန္း သိသာတယ္။ ဝန္ထမ္းေတြကို ရက္ရွည္ပိတ္ရက္ေပးရမယ္ဆိုတာ မွန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အားလံုးကို တၿပိဳင္နက္ ပိတ္ေပးရမွာ မဟုတ္ဘူး။ အလွည့္က် ခြင့္ေပးရမွာ။ ဒါမွသာ ရံုးဌာနေတြရဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာကိုလည္း မထိခိုက္ပဲ၊ ဝန္ထမ္းေတြလဲ ရသင့္တဲ့ခြင့္ကို ရမွာ။ တျပိဳင္နက္ နားခိုင္းေတာ့ ခရီးစရိတ္ေစ်းႀကီးတဲ့ သၾကၤန္မွာ သြားလာလည္ပတ္ဖုိ႔ အရမ္းကိုခက္ခဲသြားတယ္။ လံုးဝ အဓိပၸါယ္ မရိွဘူး။
(၄) သၾကၤန္ဆိုတာ အစဥ္အလာအားျဖင့္ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခိုင္ေတြက ဆင္ႏႊဲလာခဲ့ၾကတာ။ က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ ရိုးရာမဟုတ္ဘူး။ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးုရဲ့ ထံုးတမ္းကို အျခားလူမ်ိဳးေတြအား အတင္းအၾကပ္ မက်င့္သံုးေစသင့္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံမုိ႔ တုိ႔တေတြ အတူတူက်င့္ သံုးၾကရ ေအာင္လုိ႔ ဆိုတတ္ၾကတယ္။ ဒါဆိုရင္ ခ်င္းေတြတန္ဖိုးထားတဲ့ လံုယူးပြဲ (ႏြားေနာက္သတ္ အလွဴပြဲ) ကို က်န္တဲ့ျပည္နယ္၊ တိုင္းေတြမွာ အတူတူက်င့္သံုးၾကရေအာင္လို႔ေျပာရင္ သေဘာတူၾကမွာလား။
(၅) ဘာသာေရး ႐ႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ သၾကၤန္မွာ ကုသိုလ္ျဖစ္တာထက္၊ အကုသိုလ္ျဖစ္တာ ပိုမ်ားမေနဘူးလား။ ေသရည္ ေသရက္ေတြ ေသာက္စားမူးယစ္လိုက္ၾကတာ။ အရက္ေရာင္းရတဲ့ ပမာဏအေရအတြက္ကို ခန္႔မွန္းလို႔ရတယ္။ ၁၂ လမွာ ဧၿပီလဟာ အရက္ အေရာင္းရ ဆံုးလပဲ။ မူးယစ္ရမ္းကား ရန္ျဖစ္လုိ႔အခ်ဳပ္ထဲ ေရာက္သူေတြ၊ ေသဆံုးသူေတြလည္း ဧၿပီလမွာ အမ်ားဆံုးပဲ။ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီး အေရးေပၚ ဌာနမွာလုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဆရာဝန္ေတြ အသိဆံုးပါ။ ယာဥ္တိုက္မႈေတြလဲ မၾကားခ်င္ အဆံုး။
(၆) ယဥ္ေက်းမႈရႈေထာင့္ကပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ ဘာသာေရးရႈေထာင့္ကပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ လံုးဝမျဖစ္သင့္တာကေတာ့ ကာေမသု မိစာၦဆာရကံ ေတြ က်ဳးလြန္ေနၾကျခင္းပဲ။ အေဖာ္အခၽြတ္ အတို အနံ႔ေတြ၊ မလံု႔တလံုေတြ ဝတ္ၾကတယ္။ အလႈပ္အခါ အကုန္းအကြ အမူအရာကလဲ စံု တယ္။ ဒီေတာ့ စိတ္ရိုင္းဝင္ေစသလိုလည္း ျဖစ္ေနတာေပါ့။ သူတုိ႔ ေျပာေနၾကတာပဲ။ ခရစၥမတ္ပြဲေတာ္က်ရင္ ……..မွာေနတဲ့ မိန္းခေလးေတြ သေဘာေကာင္းတယ္တဲ့။ သၾကၤန္က်ရင္ေတာ့ ၿမိဳ႕သူေတြ သေဘာေကာင္းတယ္တဲ့။ တည္းခိုခန္းမွာ အျမဲ လူစည္ေနတာကိုပဲ ၾကည့္ပါ တဲ့။ မ႑ပ္ေတြရဲ့ ေဘးမွာ (သုိ႔မဟုတ္) ေနာက္မွာ VIP ခန္းလိုလို၊ စံုတြဲ နားေနခန္းလိုလို တည္းခိုခန္းလိုလို လုပ္လာခဲ့ၾကတာ ၾကာၿပီ။ ဒီနွစ္ေတာ့ ဒါေတြ စစ္ေဆးမယ္ ၾကားရတယ္။
(၇) သၾကၤန္မွာ ရန္သူကို အၿငိဳးႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုက္ခိုက္ေနသလို ရိုင္းစိုင္းရမ္းကားစြာ နာက်င္ခံခက္ေအာင္ ပက္ၾကတယ္။ ၁၉၉၃ ေလာက္ ကေတာ့ သတင္းစာေတြထဲမွာေတာင္ ရမ္းကားၾကလြန္းလုိ႔ မ်က္စိကန္းသူေတြ၊ နားပင္းသူေတြ က်ဳိးပဲ့သူေတြအေၾကာင္း ေဝေဝဆာဆာ ဖတ္ရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း သတင္းမထည့္ၾကဘူး။ ဒါမ်ဳိးေတြ မ်ားမ်ားထည့္သင့္တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔ ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ေသသူေတြကို မ်ားမ်ားေတြ႔ရေလ၊ ေၾကာက္ေလ ျဖစ္ရေအာင္ လုပ္သလိုမ်ိဳးေပါ့။
(၈) သၾကၤန္မွာ က်မတုိ႔မိန္းခေလးေတြ ကိုယ္အမူအရာနဲ႔ေရာ နႈတ္အေျပာအဆိုနဲ႔ပါ မ်ဳိးစံုေအာင္ အေစာ္ကား ခံရဖူးတယ္။ ဟိုတိုင္ ဒီတိုင္ တိုင္လည္း ရပ္ကြက္လူႀကီးေတြက သၾကၤန္ပဲ။ ဒီေလာက္ေတာ့ ရိွမွာေပါ့။ သည္းခံလိုက္ပါတဲ့။ တစ္ခါတံုးကေတာ့ ရဲစခန္းထိသြားတယ္။ ဘာမွ လာဘ္မထိုးနိုင္လို႔နဲ႔ တူတယ္။ ဟိုလိုလို ဒီလိုလို ျဖစ္သြားေရာ။ မ်ဳိးစံုေအာင္ အေမးခံရတာပဲ အဖတ္တင္တယ္။ အမႈ ျပန္မပတ္တာပဲ ကံေကာင္းတဲ့။ သၾကၤန္ဆိုတာ တရားဝင္မိုက္ရိုင္းခြင့္ေပးထားတဲ့ ေခတ္ပ်က္ေခတ္ဆိုး ကာလလားလုိ႔ စဥ္းစားမိတယ္။ ခုေတာ့သိၿပီ။ သၾကၤန္ဆိုရင္ အျပင္ကို လံုးဝမသြားေတာ့ဘူး။
(၉) စင္ကာပူနိုင္ငံဆိုရင္ တရုတ္လူဦးေရ ၇၅ ရာခိုင္နႈန္းေက်ာ္ရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္နွစ္သစ္ကူး ရံုးပိတ္ရက္ဟာ ၂ ရက္ထဲပဲ။ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး နိုင္ငံေတာင္ ၂ ရက္ပဲ ပိတ္တာ။ ဆင္းရဲတဲ့ တုိ႔နိုင္ငံက ၁၀ ရက္ပိတ္တယ္။ ဆင္းရဲရတဲ့အေၾကာင္းရင္းထဲမွာ ဒါေတြလဲပါတယ္။ သၾကၤန္ ကာလမွာ ေငြရိွတဲ့လူက အေၾကာင္းမဟုတ္ေပမဲ့၊ လက္လုပ္လက္စားေတြ ေန႔စားအလုပ္သမားေတြ သိပ္ဒုကၡေရာက္တယ္။
(၁၀) တခ်ဳိ႕ကေျပာတယ္။ အေနာက္နိုင္ငံေတြမွာလည္း ခရစၥမတ္ကာလမွာ မူးယစ္ရမ္းကားယာဥ္တိုက္မႈေတြေၾကာင့္ လူမ်ားစြာေသၾကတာ ပါပဲ။ ျမန္မာတနိုင္ငံထဲ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ မေကာင္းတာကိုမ်ား သြားၿပီးအတုယူစရာလားဗ်ာ။ ေကာင္းတာဆယ္မ်ိဳးကို အတုမယူပဲ၊ မ ေကာင္းတာ တစ္မ်ိဳးကို အတုယူတယ္။ မိုက္ပ။ အ, ပ။
(၁၀) သၾကၤန္ကာလမွာ ၿမိဳ႕တြင္းပို႔ေဆာင္ေရးလဲ ခက္ခဲတယ္။ အေဝးေျပးပို႔ေဆာင္ေရးလည္း ခက္ခဲတယ္။ မခက္ခဲေအာင္ ေျဖရွင္းေပးေနပါ တယ္ဆိုတာ လိမ္တာပဲ။ အာလူးပဲ။ ကားသမားေတြ၊ ကားပိုင္ရွင္ေတြကလည္း ေရေတြပက္ၾက၊ မိုက္ရိုင္းၾကနဲ႔ ႐ႈတ္ရွက္ခတ္ေနတဲ့ကာလမွာ ေရအပက္ခံ၊ ကားအနာခံၿပီး ဆြဲရေတာ့ ေငြ ပိုမယူလို႔ျဖစ္မလား။
(၁၁) မ႑ပ္ေတြမွာ ေရပက္ခေစ်းနႈန္းေတြက ေခါင္ခိုက္ေနတာပဲ။ ၄ ရက္စာကို ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိ ရိွသတဲ့။ မ႑ပ္ေလလံေအာင္တဲ့သူက လက္လႊဲေရာင္းလိုက္တာေတာင္ အသားတင္ သိန္း ၃၀၀ ျမတ္သတဲ့။ဟိုတုန္းကေတာ့ ဓါတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ ေလွာင္တဲ့သူေတြ ၿမိဳးၿမိဳး ျမက္ ျမက္ရၾကတယ္။ ေဆးရုံေတြ၊ ရဲစခန္းေတြ၊ တရားရံုးေတြလည္း ေဖာက္သည္ေတြမ်ားမ်ားရၾကတာေပါ့။ ေရပက္ခံကားခေတြလည္း ေခါင္ ခိုက္ေ တတ္တာပါပဲ။ သၾကၤန္နားနီးၿပီဆိုရင္ အေထြေထြကုန္ေစ်းနႈန္းေတြ မသိမသာျဖစ္ျဖစ္ သိသိသာသာျဖစ္ျဖစ္ တက္ေလ့ရိွတယ္။ သၾကၤန္ၿပီးသြားေပမဲ့ တက္ေနတဲ့ ကိုယ္ေတာ္ေခ်ာကုန္ေစ်းႏႈန္းက ျပန္မက်ေတာ့ဘူး။ က်က္သေရရွိတယ္ဆိုတဲ့ သၾကၤန္က၊ က်က္သေရ မရိွတဲ့ ကုန္ေစ်းနႈန္းႀကီးျမင့္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစေတာ့တာပဲ။သၾကၤန္မွာ ခါေတာ္မွီအခ်ဳိ႕ ေကာင္းစားတာကလြဲရင္ ျပည္သူအမ်ားစု ဒုကၡေရာက္ ပါတယ္။
(၁၂) ေနရာ အႏွံ႔ေရပက္ေနေတာ့ လူေတြ ကသီလင္တျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သင့္ေတာ္ရာ ဝင္းျခံဧရိယာေတြ (သုိ႔မဟုတ္) ေနရာ အဝိုင္း အဝန္းေတြ သတ္မွတ္ၿပီး၊ အဲဒီမွာသာ ေရပက္ေစသင့္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာ လံုးဝ မပက္ေစသင့္ပါ။ သၾကၤန္ေရထိမွ က်န္းမာတယ္ ဆိုတာ အ႐ူးစကားပါ။ ဘုရားေဟာ မဟုတ္ပါ။
(၁၃) သၾကၤန္တြင္းမွာ အေရးေပၚလူနာေတြ ၊ ကေလးေမြးတဲ့ ဗိုက္ႀကီးသယ္ေတြ ၄ ဆေလက္ ေငြပိုကုန္ၿပီး၊ ၄ ဆမက ဒုကၡေရာက္ၾကပါ တယ္။ က်န္ လူမႈေရးအခက္အခဲေတြလဲ တသီတတန္းႀကီးပါ။
(၁၄) ေနပူႀကီးထဲတြင္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ သၾကၤန္ကာလတြင္ အျပင္ထြက္ ကဲမည့္သူမ်ားအတြက္ အေရျပားကင္ဆာကို ဖိတ္ေခၚရာေရာက္၏။ ဒါႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပညာရွင္ဦးထြန္းလြင္က မၾကာခဏ သတိေပးေနပါသည္။
(၁၅) ဆရာဝင္းေဖရဲ့ သၾကၤန္အေတြး စာမူကို မိုးမခမွာ ဖတ္ရတယ္။ လူမွာ စိတ္ေကာင္းေရာ စိတ္ညံ့ပါ ….ပါလာၾကတယ္။ စိတ္ေကာင္းကို က်င့္သံုးဖုိ႔လြယ္ပါသတဲ့။ စိတ္ညံ့ကိုက်ေတာ့ အေညာင္းေျပရေလေအာင္ သၾကၤန္ကို ဆင္ႏြဲရတယ္လို႔ ယူဆေၾကာင္းေရးခဲ့ပါတယ္။ သၾကၤန္ ကို လူရိုင္းပြဲေတာ္အျဖစ္ အေညာင္းေျပ က်င္းပၾကတယ္လုိ႔ သေဘာေပါက္မိပါတယ္။