သတင္းမွန္တိုင္း သတင္းထူးျဖစ္သလား
ေမာင္၀ံသ
ေမ ၂၊ ၂၀၁၃
ယခုအပတ္ ၃ ေမ ၂၀၁၃ ထုတ္ ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္ပါ ေမာင္၀ံသ ေျပာခ်င္လြန္းလို႕ ေဆာင္းပါး။
● ေဖ့စ္ဘြတ္သတင္းတစ္ပုဒ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လို႕
ခုတစ္ေလာ အင္တာနက္ လူမႈစာမ်က္ႏွာ Face book ေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ့ သတင္းစာဆရာ (ကာတြန္းဆရာ)တစ္ေယာက္က သူ႕ရင္ထဲ ထိခိုက္ခဲ့ရတဲ့ သတင္းျဖစ္ရပ္မွန္တစ္ပုဒ္ကို တင္လိုက္တယ္ဗ်။ သူ႕သတင္းက လူသူမနီး ေတာင္ေျခတစ္ခုမွာ ေတာင္ယာလုပ္ေနတဲ့ သားအဖ ၃ေယာက္၊ အေဖရယ္၊ ၁၅ႏွစ္အရြယ္သမီးရယ္၊ သူ႕ေမာင္ေလး တစ္ေယာက္ရယ္ ေနၾကရာက ဖေအလုပ္သူက အရက္ေတြေသာက္ လူစိတ္ေပ်ာက္ၿပီး သမီးကို အဓမၼက်င့္တယ္။ သမီးက ရဲစခန္းတိုင္ေတာ့ ဖေအကို ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ သမီးေလးက ဖေအအခ်ဳပ္ထဲမွာ ဘယ္သူုမွ ေကြၽးေမြးသူမရွိလို႕ ထမင္းလာပို႕ရွာတယ္။ အဲဒါ သတင္းသမားက ရြာနာမည္၊ မိန္းကေလးနာမည္၊ ဖေအနာမည္ေတြပါ ေဖာ္ျပၿပီး Face book သတင္းတင္လိုက္တယ္။ ဖေအအတြက္ ထမင္းလာပို႕ရွာတာကို ရုပ္မေဖာ္ဘဲ ဓာတ္ပုံရိုက္ထားတယ္၊ တင္ေပးဦးမယ္လို႕ သူက ေရးလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ ကြန္မင့္ေတြ တက္ၿပီး သတင္းသမားကို ၀ိုင္းေ၀ဖန္ေတာ့တာပါပဲဗ်ာ။ ရြာနာမည္၊ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးအပါအ၀င္ ကာယကံရွင္ေတြ နာမည္ ထည့္ၿပီး ေဖာ္ျပတာကို ၀ိုင္း၀န္းကန္႕ကြက္ၾကတယ္။ ဓာတ္ပုံလည္း ထပ္မတင္ပါနဲ႕ေတာ့လို႕ ပရိသတ္ေတြက တားျမစ္ၾကပါတယ္။ သတင္းသမား က သူ႕ေစတနာကို ရွင္းျပေသးတယ္။ သူကေတာ့ ရင္ထဲထိခိုက္လြန္းလို႕ပါလို႕ ေျပာတယ္။ သို႕ေပမယ့္ face book ပရိသတ္က လုံး၀လက္မခံပါဘူး။ ၀ိုင္း၀န္း တားျမစ္မႈေၾကာင့္ သတင္းသမားက သတင္းဓာတ္ပုံ ဆက္မတင္ေတာ့ပါဘူး။ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ မိတ္ေဆြႀကီးေရ။
ယခု သတင္းသမား မိတ္ေဆြႀကီးဟာ တကယ္ေတာ္တဲ့ ပုဂိဳလ္ တစ္ေယာက္ပါ။ သူ႕သတင္းေတြ သူ႕ကာတြန္းေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႕ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕နယ္ေျမတစ္၀ိုက္ တရားမွ်တမႈ မရွိတာေတြကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေဖာ္ထုတ္ေရးသားခဲ့လို႕ တရားမွ်တမႈ အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းခဲ့တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့ပါတယ္။ ယခုကိစၥမွာေတာ့ သူဟာ စိတ္ထိခိုက္လြန္းလို႕ သည္လို အြန္လိုင္း တင္ျဖစ္သြားတယ္ဆိုတာ သူ႕တင္ျပခ်က္မွာ ေပၚလြင္ေနပါတယ္။
● က်င့္၀တ္ကို ဘယ္သူေတြက ထိန္းမလဲဆိုတဲ့ ျပႆနာ
သည္ျဖစ္ရပ္ကို ကြၽန္ေတာ္ စိတ္၀င္စားစြာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး သတင္းသမားက်င့္၀တ္ကို ဘယ္သူေတြက တကယ္တမ္း ထိန္းခ်ဳပ္သလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖကို ပိုၿပီး နားလည္သြားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ သတင္းမီဒီယာသမားေတြမွာ က်င့္၀တ္ေတြ ရွိပါတယ္။ စစ္သည္က်င့္၀တ္၊ ဆရာ၀န္က်င့္၀တ္စသည္ျဖင့္ ရွီေနသလို သတင္းမီဒီယာသမားေတြ မိမိတို႕ကိုယ္မိမိတို႕ ကိုယ့္အသိနဲ႕ကိုယ္လိုက္နာ ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ေခတ္က်မွ အထူးအဆန္းေရးဆြဲ သတ္မွတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ဘိုးေဘး သတင္းစာဆရာႀကီးေတြအဆက္ဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းခဲ့ၾကတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႕က ေခတ္နဲ႕အညီ အင္တာနက္ေခတ္ေရာက္ေတာ့လည္း ၀က္ဘ္ဆိုက္တို႕၊ ေဖ့စ္ဘြတ္တို႕၊ ဘေလာ့ဂ္တို႕ အသုံးျပဳေနသူေတြအတြက္ပါ က်င့္၀တ္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ရေတာ့တာေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ အင္တာနက္ လူမႈစာမ်က္ႏွာပဲဗ်ာ၊ ကိုယ္ေရးခ်င္တာ ကိုယ္ေျပာခ်င္တာေတြ ေျပာခြင့္ရွိရမွာေပါ့လို႕ အလြယ္ ေျပာလို႕ မျဖစ္ပါဘူး။ အမ်ားျပည္သူ ဖတ္လို႕ရတဲ့ မီဒီယာအျဖစ္ အက်ဳံး၀င္တဲ့ အင္တာနက္ လူမႈစာမ်က္ႏွာ အသုံးျပဳသူေတြ အတြက္လည္း က်င့္၀တ္ရွိရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ အိမ္သာနံရံမွာ မီးေသြးခဲနဲ႕ ေရးခ်င္တာေရးတဲ့ အဆင့္မ်ိဳးမျဖစ္သင့္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။
● သတင္းဆိုတာ တိက်မွန္ကန္ရမယ္ဆိုတဲ့ခံယူခ်က္
ယေန႕ေခတ္မီဒီယာေတြမွာ သတင္း မွားယြင္းမႈတခ်ိဳ႕နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ၿပီး တိက်မွန္ကန္တဲ့ သတင္းေတြကိုပဲ ေဖာ္ျပဖို႕၊ တိက်မွန္ကန္တဲ့ သတင္းေတြရႏိုင္ဖို႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာဖို႕ အေလးထား ေျပာေနၾကတယ္ဗ်။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ သမားရိုးက် စြဲမွတ္ထားတာက သတင္းေကာင္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ အဓိက အဂၤါရပ္ဟာ တိက် မွန္ကန္ျခင္းပဲ။ သတင္းဆိုတာမွန္ရတယ္။ မမွားရဘူး။ မကားရဘူး။ (မခ်ဲ႕ကားရဘူး)။ စာဖတ္သူေတြဆီကို အျမန္ဆုံး ေရာက္ ေစရမယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ သတင္းဆိုတာ ထူးမွ သတင္းလို႕ ေခၚတယ္။ ထူးျခားမႈ မရွိတဲ့ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ ကိစၥေတြကို သတင္းအျဖစ္ ထည့္သြင္းေနၾကတာ ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတာ့ အေတာ္မ်က္စိေနာက္ခဲ့တယ္။
မမွန္ရင္ သတင္းမဟုတ္ဘူး။
တကယ္တမ္း ေျပာမယ္ဆိုရင္ ]မမွန္သတင္း} (false news) ဒါမွမဟုတ္ ]မေသခ်ာေသာ အခ်က္အလက္} (inaccurate facts) ဆိုတဲ့ စကားအသုံးအႏႈန္းေတြကိုက သူ႔စကားနဲ႕သူ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ေန တယ္ေလ။ မမွန္ဘူးဆုိရင္ သတင္း(news)မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ မေသခ်ာဘူး ဆုိရင္ အခ်က္အလက္(facts) မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
သတင္းမွားေတြနဲ႕ သတင္းမဟုတ္တာကို သတင္းလုပ္ၿပီး ေပးတာေတြေၾကာင့္ စာဖတ္ပရိသတ္ ဘယ္လိုနစ္နာသလဲဆိုရင္ တစ္လြဲတေခ်ာ္ေတြ နားလည္ၿပီး လမ္းေခ်ာ္ကုန္ၾကတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ နား၊ မ်က္စိေတြျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုရင္ စာနယ္ဇင္းေတြက အမွားေတြ ေျပာ၊ အမွားေတြနားေထာင္၊ အမွားေတြ ျမင္ေနၾကရင္ ျပည္သူေတြလည္း အမွားသံသရာထဲ လည္ေနေတာ့မွာပဲေပါ့။
● သာမန္ပရိသတ္ကေတာင္ သိတယ္
ကိုင္း-ဒါဆိုရင္ အထက္က ဥပမာေပးခဲ့တဲ့ သတင္းမ်ိဳးကို ဘယ္လို ေျပာမလဲ။ သတင္းက မွန္တယ္။ တိက်တယ္။ ဖေအက အမွန္ပဲ က်ဴးလြန္တာဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာကေတာ့ တရားရုံးက မဆုံးျဖတ္ရေသးလို႕ မေျပာႏိုင္ သည့္တိုင္ ရဲစခန္းေရာက္ေနတာအထိကေတာ့ အေကာင္ အထည္နဲ႕ ခိုင္လုံတဲ့ သတင္း ျဖစ္ေနၿပီ။ သို႕ေပမယ့္ သတင္းက်င့္၀တ္အရ ဒီလို အသက္ မျပည့္ေသးသူရဲ႕ အျဖစ္ဆိုးသတင္းမ်ိဳး၊ သည္သတင္းကို ေထာက္ကူမယ့္ သတင္းဓာတ္ပုံမ်ိဳးကို ပုံႏွိပ္မီဒီယာသာမက အြန္လိုင္းမီဒီယာမွာလည္း မေဖာ္ျပသင့္ဘူးလို႕ သာမန္စာဖတ္ပရိသတ္ ကေတာင္ သိေနၾကပါၿပီ။ လက္ခံေနၾကပါၿပီ။
သည္ျဖစ္ရပ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကို ဖတ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အေတာ္ကေလး အားတက္သြားပါတယ္။ အထက္မွာ ေရးခဲ့သလိုပါပဲ၊ သတင္းသမားက်င့္၀တ္ကို ဘယ္သူေတြက တကယ္တမ္း ထိန္းခ်ဳပ္သလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖကို ပိုၿပီး သေဘာေပါက္သြားပါတယ္။
သတင္းသမားက်င့္၀တ္ကို တကယ္တမ္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ ပဲ့ျပင္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးနဲ႕ သတင္းမီဒီယာ အခ်င္းခ်င္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
၂၈ ဧၿပီ ၂၀၁၃
maungwuntha@gmail.com
Comments